اهمیت ارتباط مؤثر در کوچینگ

ارتباط مؤثر در کوچینگ نیاز به آموزش یکسری مهارت است و دستیابی به این مهارت نیازمند مهارت‌های دیگری است؛

ازجمله:

1) گوش دادن فعال

2) قضاوت نکردن

3) همدلی کردن و...

مهارت‌هایی که اساس و پایه یک رابطه کوچینگی هستند و در دل جلسات کوچینگ اتفاق می‌افتد.

در این مقاله من قصد دارم که در مورد نقش و اهمیت کوچینگ در برقراری ارتباط مؤثر صحبت کنم، اینکه چطور می‌توانیم یک ارتباط گیر عالی و تأثیرگذار باشیم و کوچینگ به چه میزان در این ارتباط مهم است.

برای شناخت بیشتر شما با موضوع مقاله ابتدا به توضیح کوتاه و جامعی از تعریف کوچینگ می‌پردازیم.

کوچینگ چیست؟

کوچینگ یک شغل است؛ شغلی که درآمد آن حاصل از رشد و موفقیت دیگران است، می‌توانیم بگوییم کوچینگ فرایندی مکالمه محور است؛

این فرایند شامل جلساتی است که در آن کوچ یا مربی یا همراه موفقیت مراجع زمینهٔ یادگیری و رشد و توسعه فردی یا حتی تحول فردی مراجع را از طریق کشف استعدادها و مهارت‌های کلیدی او فراهم می‌کند.

هدف یک کوچ برای مخاطب چیست؟

هدف کوچ در این فرایند 1) بهبود عملکرد 2) افزایش مهارت تصمیم‌گیری 3) بهبود موفقیت فردی و شغلی مراجعش است.

منظور از ارتباط مؤثر چیست؟

منظور از ارتباط مؤثر رابطه‌ای است که طرف مقابل پیام ارسالی ما را کاملاً درک کند، بفهمد و به پیام ما واکنش نشان دهد؛ اتقافی که در ارتباط کوچینگی کاملاً رخ می‌دهد.

در ارتباط مؤثر سه مؤلفه اهمیت دارد:

1. فرستندهٔ پیام 2. خو د پیام 3. گیرندهٔ پیام

مهم است بدانیم چه پیامی را در چه بستری، چگونه، در چه حالتی، برای چه کسی و چرا می‌فرستیم؟

آیا شخص مقابلمان آمادگی دریافت این پیام را دارد؟ و حالا از کجا باید متوجه شویم که چه پیامی درست و مناسب همان زمان و مکان و شخص است؟

نگران نباشید, شما در کوچینگ یاد می‌گیرید که به این مؤلفه‌ها توجه کرده و در

مواجهه با مخاطبتان بسیار توانمند شوید.

به نظر شما یک ارتباط مؤثر چه ویژگی‌هایی دارد؟

ویژگی‌های ارتباط مؤثر در ارتباط اثربخش فرد:

در درجهٔ اول با خودش و اطرافیانش رابطه‌ای آگاهانه دارد. خودش و دیگران را آن‌طور که هستند، می‌پذیرد.

از نیازها، خواسته‌ها، افکار و ارزش‌هایش آگاهی و اطلاع دارد. برای کسب حقوق خودش تلاش می‌کند.

از عزت‌نفس زیادی برخوردار است و برای رسیدن به خواسته‌هایش قدم اول را برمی‌دارد. با طرف مقابل مستقیم رابطه برقرار می‌کند.

چرا داشتن مهارت برقراری ارتباط مؤثر برای کوچ مهم است؟

یکی از ویژگی‌های مهم برای کوچ‌ها توانایی برقراری ارتباط مؤثر با دیگران ازجمله مراجع است.

کسب این مهارت مهم و ضروری در زندگی اجتماعی و روند کوچینگ کار سختی نیست؛ زیرا کوچینگ یک مهارت است و مانند سایر مهارت‌ها با تمرین به دست می‌آید.

برای اینکه کوچ همراه خوبی برای مراجعش باشد، باید بتواند با او ارتباطی مؤثر برقرار کند.

مراجع در جلسهٔ کوچینگ حاضر می‌شود تا با خودش ارتباط مؤثری برقرار کند.

مهارت کوچ در این زمینه می‌تواند زمینه‌ساز برقراری این ارتباط باشد؛ فضای ارتباطی کوچ و مراجع باید سرشار از امنیت، انگیزه، امید و در عین واقعیت باشد؛

این فضا کمک می‌کند فرایند کوچینگ یا مربیگری همراه با افزایش معرفت و بهبود عملکرد مراجع باشد.

کوچینگ چگونه زمینه‌ساز یادگیری ارتباط مؤثر می‌شود؟

بعضی از موانعی که باعث می‌شود نتوانیم ارتباط خوبی با مخاطبمان برقرار کنیم،

• رازدار نبودن • سرزنش کردن • به رخ کشیدن • قضاوت کردن طرف مقابل • ناتوانی در گوش دادن فعال به اوست.

بهتراست بدانید یک کوچ باید یاد بگیرد که دیگران را قضاوت نکند، پیش‌داوری نکند، نصیحت نکند، امین مخاطب بوده و در گفتگوها شنونده‌ای فعال برای مخاطبش باشد تا خروجی جلسه کوچینگ مفید بوده و زمینه‌ساز رشد مراجع و همچنین کوچ باشد؛

به همین دلیل است که همیشه از کوچینگ به‌عنوان رابطه‌ای برد-برد یاد می‌شود.

از طرفی دیگر یکی از مهارت‌هایی که باعث برقراری ارتباط مؤثر با مراجع می‌شود، توانایی همدلی کردن با اوست.

همان‌طور که گفتیم یکی از خصوصیاتی که یک کوچ باید داشته باشد مهارت گوش کردن است.

مهارت گوش دادن فعال چیست؟

گوش دادن فعال یکی از 11 صلاحیت تعریف شده توسط فدراسیون بین‌المللی کوچینگ برای کوچ‌ها بوده و از ابزارهای کوچ برای برقراری ارتباط مؤثر است.

در گزارشی آمده است میانگین زمانی که پزشکان حرف بیمار را قطع نمی‌کنند و صبر می‌کنند تا او شرح‌حالش را بگوید، هجده ثانیه است. این موضوع فاجعه است.

خوشبختانه در ارتباط کوچینگی این نقص وجود ندارد و یک کوچ شنونده فعالی برای مراجعش است؛ زیرا اگر از فرآیند کوچینگ گوش دادن را بگیرید، انگار همه‌چیزش را گرفته‌اید.

یک کوچ باید به گوش دادن توجه ویژه‌ای کرده تا بتواند از این طریق مراجعش را راهنمایی و توانمند کند.

گوش دادن با شنیدن چه تفاوتی دارد؟

شنیدن فعالیتی جسمی است و نیازی ندارد که آن را یاد بگیریم؛ زیرا سیستم شنیداری ما وقتی صدایی را می‌شنود، به‌صورت غیرارادی تحریک‌شده و ما می‌شنویم؛

خیلی وقت‌ها صدایی را می‌شنویم؛ اما گوش نمی‌دهیم.

عکس این قضیه صادق نیست؛ یعنی لازمهٔ گوش دادن فعال و هدفمند، شنیدن است و تا شنیدنی اتفاق نیفتد، گوش دادن هم اتفاق نمی‌افتد؛

گوش دادن فعالیتی ذهنی است که به یادگیری و آموزش نیاز دارد تنها زمانی درک می‌شود که به آن توجه کنیم؛

ما با گوش‌هایمان می‌شنویم؛ اما با مغزمان گوش می‌دهیم. گوش دادن فعال به‌اندازهٔ حرف زدن یا حتی بیشتر از آن انرژی مصرف می‌کند، درحالی‌که شنیدن انرژی مصرف نمی‌کند؛

در ابتدا که شروع به گوش دادن می‌کنید، خواهید دید کار بسیار دشواری بوده و خیلی زود خسته می‌شوید؛ بنابراین لازم است توانتان را برای شنیدن بالا ببرید.

چرا مهارت گوش دادن فعال در جلسات کوچینگ مهم است؟

گوش دادن یکی از مهم‌ترین پل‌های ارتباطی میان کوچ و مراجع است؛ گوش دادن همچون قلب کوچینگ و مهم‌ترین بخش این فرایند به شمار می‌رود؛

مطالعه روی افراد شاغل در زمینه‌های متفاوت نشان داده است که آن‌ها ۷۰ درصد از زمان بیداری‌شان را صرف برقراری ارتباط با دیگران می‌کنند؛

نوشتن ۹ درصد، مطالعه 16 درصد، صحبت کردن 30 درصد و گوش دادن ۴۵ درصد اختصاص می‌دهند.

ویلیام اوسلر بنیان‌گذار و پدر پزشکی: به مراجعتان گوش دهید او تشخیص را به شما می‌گوید، گوش دادن مهم‌ترین مهارت ارتباطی است که باعث ایجاد صمیمیت در ارتباط شده و به تداوم آن کمک می‌کند.

گوش دادن تعهدی برای فهمیدن و رسیدن به درک همدلانه و همدلی کردن است تا از زاویهٔ طرف مقابل به موضوع نگاه کنیم این مهارت همچون سایر مهارت‌ها، کسب کردنی و آموختنی است؛ یعنی به یادگیری نیاز دارد. این یادگیری در کوچینگ اتفاق می‌افتد.

گوش دادن فعال باعث برداشت کامل از صحبت مراجع و درک مناسب‌تر منظور او می‌شود.

همچنین از سوءتفاهم‌ها جلوگیری می‌کند، گوش دادن به‌صورت فعالانه مراجع را تشویق می‌کند تا مسائلش را آزادانه و صادقانه بیان کند.

این مهارت باعث تقویت ارتباط و تعامل کوچ با مراجع می‌شود. یکی دیگر از مهارت‌هایی که اشاره کردیم که برای یک کوچ مهم است مهارت همدلی است.

مهارت همدلی چیست؟

همدلی یعنی توانایی ورود به دنیای فردی دیگر؛ درک واضح احساسات او و معنی آن‌ها و برقراری ارتباط با فرد به روشی که احساس کند درک شده است.

ما زمانی همدلی کرده‌ایم که موقعیتی را فراهم کنیم تا فرد در فضایی سالم و بدون تهدید قرار گیرد و بتواند احساسات و افکار مهمش را ابراز کند (فضای جلسات کوچینگ).

هنگامی همدل شده‌ایم که بتوانیم معنای سطحی و زیرین کلمات، احساسات و پیام مخاطب را شناخته و درک کنیم.

این مهارت در دل مهارت خودآگاهی قرار دارد و همدردی هستهٔ اصلی ارتباط است.

همدلی یعنی: به احساسات، نیازها و تقاضاهای دیگران توجه داشتن، به این احساسات و نیازها و تقاضاها احترام گذاشتن و نگران آن‌ها بودن؛ پذیرش خود واقعی دیگران توان فهم عقاید دیگران.

توجه کنید که همدلی، همدردی نیست.

همدردی مستلزم کیفیتی از حمایت است.

این حمایت تااندازه‌ای به موافقت با دیدگاه طرف مقابل نیاز دارد, درحالی‌که همدلی یعنی کاملاً وارد موضوعی می‌شویم که طرف مقابل بیان می‌کند؛ بدون اینکه موافق یا مخالف محتوای گفته شده باشیم.

همدلی تلاشی است برای اینکه دیگران را درک کنیم، نه اینکه موافق یا مخالف آن‌ها باشیم؛ بنابراین همدلی عبارت است از:

• امکان تجسم افکار و ادراک دیگران
• توانایی تجربه کردن هیجانات دیگران
• توانایی سازگاری با احساسات و افکار دیگران
• نگاه کردن به موضوع از منظر شخصی دیگر و....

اگر بخواهیم همدلی را با بیانی دیگر تعریف کنیم، می‌توانیم بگوییم: همدلی یعنی دنیا را از زاویه‌ای ببینیم که مخاطب ما می‌بیند.

همدلی یعنی بفهمیم طرف مقابل چه حسی دارد و چرا این حس را دارد، می‌خواهد با این احساس چه‌کار کند و بتوانیم نقشمان را در این احساس و اقدام بیابیم.

چگونه مهارت همدلی خود را تقویت کنیم؟

1. گوش دادن فعال و آگاهی افزایی 2. صادق بودن 3. درک زبان بدن مخاطب 4. پرهیز از قضاوت کردن، راه‌حل دادن، نصیحت کردن، سرزنش کردن، 5. برچسب زدن، پیش‌داوری کردن، درشت‌نمایی، ریز نمایی و به رخ کشیدن، 6. ارائه ندادن کمک درخواست نشده 7. تمرکز روی فرد نه موقعیت او

کلام آخر

در دنیای امروز برقراری ارتباط مؤثر بسیار ضروری است و مهارت‌های دیگر ازجمله همدلی و گوش دادن فعال مهارت‌هایی هستند که به برقراری ارتباط مؤثر کمک می‌کنند.

یادگیری کوچینگ باعث می‌شود بتوانیم با مخاطبمان ارتباط مؤثر برقرار کرده تا به او در راه رسیدن به اهدافش کمک کنیم.

کوچینگ مهارت بوده و مانند همه مهارت‌ها با آموزش دیدن یاد گرفته می‌شود.

اگر کمک کردن به دیگران را در خود می‌بینید و تأثیرگذار بودن را در اهداف زندگی‌تان قرار داده‌اید، به شما پیشنهاد می‌کنم با مبحث کوچینگ بیشتر آشنا شوید.

نویسنده: سرکار خانم اعظم فقیه رمضانی از دانش پذیران دوره سوم تربیت کوچ حرفه‌ای کسب‌وکار ویدان