به شما قول می‌دهم که وقتی این مقاله را به پایان برسانید چیزی را در مورد مهارت‌های ارتباطی و آموزش مهارت گوش دادن یاد خواهید گرفت که هیچ‌وقت در مدرسه نیاموخته باشید.
اجازه بدهید با داستان خودم شروع کنم:
من در یکی از سازمان‌های کشور مشغول فعالیت بودم که بیشتر به ارائه خدمات مالی و اعتباری به مردم جامعه فعالیت داشت، بارها پیش آمده بود که مشتریان سازمان من جهت انجام امور به من مراجعه می‌کردند و من امور آنها را با سرعت بالا و کمترین زمان ممکن انجام می‌دادم و تعدادی از آنها علی رقم اینکه کار آنها در کمترین زمان ممکن انجام شده بود از من ناراضی بودند.
و من به آنها می‌گفتم که شما نیازتان انجام کارتان می‌باشد که من انجام داده‌ام ولی آنها همچنان شاکی بودند چرا؟ زیرا ایراد کار من جای دیگری بود که این موضوع هم باعث ناراحتی مدیران و مشتریان سازمان من می‌شد.
احتمالاً متوجه منظور من شده‌اید؟؟!!
من اخلاق خوب و یا مهارت ارتباطی خوبی در انجام کارها علی رقم تخصص خوب نداشته‌ام.
و بعد از مدتی مطالعه و انجام تحقیقات به این نتیجه رسیدم که نیاز به آموزش مهارت‌هایی جهت بهبود مسیر کاری و رشد فردی و ارتباط بهتر با خانواده و همکاران و مشتریان سازمان خود دارم.
لذا ادامه مقاله را یا یک جمله زیبا از اصل پارتو 20/80 شروع کنم:
شما اگر 20 درصد تخصص و 80 درصد مهارت‌های ارتباطی داشته باشید موفق‌تر از افرادی هستید که 80 درصد تخصص و 20 درصد مهارت ارتباطی و فردی داشته باشند.
بر این اساس در ادامه به مهم‌ترین مهارتی اشاره می‌کنم که برای یک انسان، کارمند، یک مدیر، یک کوچ، یک مشاوره و حتی یک انسان معمولی بسیار اساسی و لازم می‌باشد و مانند همان فازمتر که برای برق‌کاران از ابزار ضروری و باید همیشه همراه ما باشد بله دقیقاً مهارت ارتباطی.
به شما اطمینان میدم که در این مقاله نکاتی جمع آوری شده که بسیار مفید و کاربردی در لحظات مختلف زندگی شما باشد و از مثال‌های واقعی جهت شرح نکات استفاده گردیده است.
مهارت‌های ارتباطی در تعریف ساده به توانایی فرد جهت انتقال اطلاعات به دیگران و همچنین دریافت اطلاعات از دیگران به نحو مطلوب گفته می‌شود.
اگر در زندگی یک فرد مهارت ارتباطی به‌صورت عمیق و مؤثر صورت گیرد باعث بهبود عملکرد تجاری، کاری، اجتماعی و از همه مهم‌تر عاطفی فرد شده و نهایتاً باعث رضایت شخص از زندگی خود می‌گردد و این امر باعث می‌شود که فرد موردنظر تبدیل به یک انسان کارا و مؤثر و جذاب برای دیگران گردد.
فرایند ارتباط شامل مرحله تولید اطلاعات و انتقال آنها می‌باشد لذا انسان‌ها ابتدا باید به دنبال تولید اطلاعات مهم و مفید و جذاب و سپس راه‌هایی جهت انتقال و همچنین دریافت صحیح آن از دیگران باشند.
مهارت‌های ارتباطی دارای دوشاخه اصلی می‌باشد.
1- مهارت‌های کلامی
2- مهارت‌های غیرکلامی
مهارت‌هایی هستند که برای تولید پیام کلامی و انتقال آن به دیگران به روش‌های مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرند.
مهارت‌های غیرکلامی مهارت‌هایی هستند که بیشتر به نحوه انتقال و یا دریافت اطلاعات و افزایش کیفیت انتقال و یا دریافت اطلاعات تولید کمک می‌کند مانند زبان بدن و یا مهارت گوش دادن و ......
دنیایی که ما در آن زندگی می‌کنیم سرشار از روابط انسانی است و هیچ‌گاه بدون در نظر گرفتن روابط ادامه زندگی آسان نخواهد بود.
به‌عنوان‌مثال ما روزانه با خانواده، فروشگاه‌های محل زندگی، افراد محل کار، مسیر تردد محل کار و سایر امور با افراد زیادی در ارتباط هستیم و گاها این ارتباط بارها تکرار می‌شود لذا ارتباطات از نظر دانشمندان به چهار سطح به شرح ذیل تقسیم می‌شود:
1- روابط عاطفی – ارتباط با همسر 2- روابط با فرزند 3- روابط در محیط کار 4- روابط اجتماعی
درواقع ما انسان‌ها باید تلاش کنیم در هرکدام از روابط فوق تعادل ایجاد کنیم و گاها در بعضی از آنها هرچه بتوانیم بهتر باشیم به کیفیت زندگی‌مان افزوده خواهد شد.
لازم به ذکر است در زندگی خود افراد زیادی را می‌بینید که ازنظر شما شاید فرد موفقی باشد ولی درصورتی‌که از نظر روابط موفق نباشد شاید همیشه احساس ناخوشایند دارد و اگر به مدیران یا افراد ثروتمند نگاه کنید زمانی که ناراحت هستند از نظر روابط فردی با خانواده یا همکاران و یا دوستان خود دچار مشکل شده‌اند.
پس باید تا این لحظه دقیقاً متوجه ضرورت مهارت ارتباطی برای همه انسان‌ها شده باشید که در ادامه مفصل در رابطه با یکی از مهارت‌های ارتباطی بسیار مهم به نام شنیدن یا شنونده خوب بودن صحبت می‌کنیم.
شنونده خوبی باشید:
شنیدن یکی از مهارت‌هایی دریافت اطلاعات از دیگران می‌باشد و یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی که ما باید در روابط خود یاد بگیریم این است که شنونده خوبی باشیم و اگر می‌خواهید در ارتباط با دیگران موفق باشید حتماً شنونده خوبی باشید.
زیرا اگر شنوده خوبی نباشد نمی‌توانید متوجه خواسته‌های افراد شوید و با شناسایی خواسته‌های افراد در روابط به دنبال خواسته‌های خود هستید و این موضوع باعث می‌شود نتوانید روابط خوبی را با دیگران برقرار کنید.
شنونده خوب بودن در کلیه چهار سطح روابط (روابط عاطفی – ارتباط با همسر، روابط با فرزند، روابط در محیط کار، روابط اجتماعی) کاربرد دارد.
پیشنهاد من این است که حتماً و حتماً در جلسات و بازاریابی‌ها و روابط خانوادگی و اجتماعی خود ابتدا بشنوید و بعد حرف بزنید و این کار معجزه می‌کند هرگز سعی نکنید قبل از تشخیص تجویز کنید ابتدا بشنوید و بعد تحلیل کنید و تجویز کنید.
نکته: اخیراً کتابی به‌عنوان هفت عادت مردمان مؤثر نوشته استفان کاوی را مطالعه می‌کردم و به یکی از عادت‌های جالب انس‌های مؤثر برخوردم که نوشته بود نخست گوش فرا دهید و سپس بخواهید به شما گوش کنند.
داستانک: در روزهای سخت بیماری کرونا یک روز سرماخوردگی شدیدی داشتم و با توجه شرایط موجود به یک پزشک مراجعه کردم و پزشک مربوطه فقط با دو سؤال کوتاه شروع به نوشتن دارو و نسخه کرد و من از این وضع بسیار ناراحت شدم و ناچارا به پزشک دیگری مراجعه کردم و پس از شنیدن کامل شرح‌حالم شروع به تجویز دارو کرد و من هم بسیار راضی بود و احساس خوبی داشتم.
پس توجه داشته باشید تجویز قبل از تشخیص هیچ ارزشی ندارد و اگر آن پزشک به حرفهای من گوش می‌داد و شرح حال من را می‌شنید من با رضایت بیشتری از آن محل خارج می‌شدم و باز هم به او مراجعه می‌کردم.
شما که این مقاله را می‌خوانید متوجه می‌شوید که شنیدن یکی از ابزارهای مهم در ارتباط است شما در ارتباط با همسر، فرزند، همکار، دوست، افراد جامعه و هر جایی که به نظر شما بیاید نیاز دارید تا مهارت شنیدن را به‌خوبی بلد باشید تا بتوانید ارتباط خوبی با آنها برقرار کنید.
پس در هرگونه گفتگویی لازم است ما مهارت شنیدن که از یکی از مهارت‌های برقراری ارتباط با دیگران است را یاد بگیریم و از آن استفاده کنیم و مهارت شنیدن یکی از ابزارهای ارتباطی در زندگی همه افراد می‌باشد و افرادی که از علم مهارت شنونده بودن یا به عبارتی شنونده خوب بودن برخوردار نباشند و یا آموزش‌های لازم در این خصوص ندیده باشند قطعاً در این مورد با دیگران به مشکل برخواهند خورد لذا در این قسمت اطلاعات در این خصوص به‌عنوان یکی از ابزارهای مهم موجود در آن خورجین تقدیم شما خواهد شد.
1. هوش و حواسمان همین‌جا باشد
اولین و مهم‌ترین گزینه در گفتگو و شنیدن حرف دیگران این است که هوش و حواسمان همان‌جا باشد یعنی در زمان گفتگو تمرکز خود را به موضوع و مطالب خارج بحث معطوف نکنیم.
حتماً برایتان اتفاق افتاده است که با یکی از دوستان یا افراد خانواده در حال گفتگو باشید و متوجه تمرکز او روی تصویر، شیء یا تلویزیون باشد و این موضوع باعث ناراحتی شما شده باشد و توجه به نکته ضروری است که در بعضی مواقع این عدم توجه و درست گوش ندادن به سخنان مخاطب خصوصاً در مشاغل مالی می‌تواند موجب ضررهای بسیار زیادی در مشاغل و کسب‌وکار افراد گردد.
2. چرخیدن در فضای مجازی
یکی از مشکلات اساسی در زندگی امروزه حضور ابزارهای قدرتمندی چون شبکه‌های مجازی مثل واتساپ، تلگرام و یا اینستاگرام و غیره است که این موضوع باعث عدم تمرکز در گفتگوها گردیده است، لذا قبل از هرگونه گفتگو جلسه و یا مشاوره و کلاس درس گوشی خود را در حال سکوت قرار داده و یا از دسترس خارج کنید و یا اینکه در فاصله دور از خود قرار دهید و تصور کنید که شما در جلسه با چند نفر از افراد در حال گفتگو هستید و آنها در حال چرخیدن در فضای مجازی و یا استفاده از گوشی‌های هوشمند هستند.
ببینید چه حس بدی دارد؟؟؟
علاوه براین با این کار موضوع اول نیز رعایت نشده است لذا می‌توانید در گفتگوها و کلاس‌های آموزشی خود قبلاً شروع گفتگو از دوستان خواهش کنید که گوشی‌های خود را در حالت سکوت و یا خارج از دسترس قرار دهند همچنین این موضوع باعث نظم بخشیدن به گفتگوی شما نیز می‌شود.
3. فکر کردن به مشکلات شخصی
بسیاری از افراد در زمان گفتگو به مشکلات شخصی خود فکر می‌کنند و برای رفع مشکل بهتر است درزمان گفتگو با دیگران ابتدا این موضوع را با خود حل کنید. و سپس وارد گفتگو شوید یا به‌عبارت‌دیگر سعی کنید در لحظه زندگی کنید.
و می‌خواهم یک‌بار برای همیشه برای خود مشخص کنید و یاد بگیرید که قبل از هر جلسه و گفتگویی مشکلات شخصی خود را کنار بگذارید و وارد جلسه گفتگو شوید تا بتوانید بهترین نتیجه را از گفتگویتان به دست بیاورید البته توجه به این نکته لازم است که این مورد و سایر نکاتی که در این کتاب بیان می‌شود قطعاً با تمرین و تکرار تبدیل به یک عادت می‌شود و به‌مرورزمان شما یاد می‌گیرد که چطور از مهارت‌های این کتاب بهترین بهره را ببرید.
4. پیشاپیش به جواب فکر نکنید
بسیاری از افراد قبل از اینکه صحبت گوینده تمام شود به پاسخی که می‌خواهند بدهند فکر می‌کنند و فرصت شنیدن قسمت زیادی از گفتگو را از دست می‌دهند لذا به پاسخ خود فکر نکنید و آن را یادداشت کنید و بتوانید حضور بهتری در جلسه گفتگو داشته باشید و این موضوع مهم است که بسیاری از مواقع وقتی شما به پاسخ خودتان فکر می‌کنید هم فرصت گفتگو را از دست می‌دهید و هم ممکن است پاسخ شما در زمان گفتگو توسط فرد مقابل بیان شده باشد و شما متوجه آن نشده باشید.
5. تکرار کلمات گوینده
یکی از بهترین ابزارها در مهارت شنیدن تکرار کلمات طرف مقابل می‌باشد خصوصاً در جمع‌های کوچک تکرار کلمات یا فعل آخر جملات بسیار مؤثر می‌باشد این موضوع باشد می‌شود که گوینده متوجه این شود که حواس شما کاملاً به موضوع گفتگو است و گفتگوی و مباحثه جذاب‌تر و مفیدتری را تجربه کنید.
و یا از کلماتی به‌عنوان درست است.
بله
خواهش می‌کنم
و غیره در طول گفتگو استفاده کنید.راستی شما چه نکته‌ای به نظرتان می‌رسد و یا از آن استفاده می‌کنید.
لطفاً به‌عنوان تمرین بنویسید:............................................
6. ارتباط چشمی بگیرید
ارتباط چشمی در گفتگو بسیار مؤثر است در گفتگوها نگاه کردن به چشم‌های گوینده و یا بین چشم‌ها و گردش بین چشم‌ها لب گوینده در ایجاد ارتباط بسیار مؤثر می‌باشد.
در ارتباط چشمی باید دقت داشته باشیم با توجه به فرهنگ‌ها و ادیان مختلف نحوه ارتباط چشمی بسیار متفاوت است لذا این موضوع باید بادقت بیشتری موردبررسی قرار بگیرد.
به‌عنوان‌مثال در برخی کشورهای اسلامی نگاه مستقیم به چشم بانوان مناسب نبوده و لازم است در نگاهمان دقت بیشتری داشته باشیم و یا با حرکت دادن سر به اطراف و یا حرکت متداول چشم و نگاه کردن به میان دو ابرو از نگاه مستقیم به چشم طرف مقابل جلوگیری کنیم.
و یا در جلسات با تکان دادن و چرخان سر و بدن خود و نگاه کردن به تمام افراد و مدیریت جلسه را در دست بگیریم.
7. مثل مجسمه بی‌حرکت نباشید
با استفاده از حرکت چشم، ابرو و یا سر خود با گوینده ارتباط بگیرید و حرفهای او را تأیید کنید.
8. تا صحبت گوینده تمام نشده شروع به حرف زدن نکنید
در اصطلاح بین حرفهای گوینده شیرجه نروید و ابتدا اجازه بدهید حرفهای گوینده تمام شود و سپس شروع به حرف زدن کنید.
9. برداشت شخصی نکنیم
10. هر جا متوجه حرفهای گوینده نشدیم برداشت شخصی نکرده و از گوینده بخواهیم دوباره موضوع را تکرار کند.
11. از پرش‌های روشن استفاده کنیم
در هنگام گفتگو از پرسش‌های گنگ و بسته استفاده نکنیم.
12. کنجکاو باشیم
در بین گفتگو کنجکاو باشیم و در حین گفتگو مطالب موردنظرمان را استخراج کنیم.
خوب با توجه با نکات بالا متوجه می‌شویم که در فرایند ارتباط خود با دیگران چه در گفتگوی کوچینگ و سایر ارتباطات از قبیل خانواده محل کار یا اجتماعی اگر بتوانیم گوش شنوا داشته باشیم انسان مؤثرتری خواهیم بود لذا بر این تلاش هستم که در مقاله آینده در رابطه با سطوح مختلف گوش شنوا تکنیک‌های کلیدی در تقویت گوش شنوا مطالب مفیدی تقدیم گردد.
نویسنده: جناب آقای علی بامداد از دانش پذیران دوره دوم تربیت کوچ حرفهای کسب‌وکار ویدان
تمام حقوق مادی و معنوی برای ویدان محفوظ می‌باشد
