امروزه علوم مختلف با سرعتی شگرف در حال پیشرفت و توسعه هستند، بنابراین حوزهٔ مالی نیز از این قاعده مستثنا نبوده و همگام با دیگر علوم در زمینههای مختلف توسعه مییابد.
در جنگ اقتصادی امروز برخورداری از توانمندی حل مشکلات مالی و کسب ثروت، مستلزم هوش مالی بالا هست.
مشکلات رایج مالی مثل تطبیق نداشتن درآمد و هزینه، نداشتن خانه شخصی، هزینههای بهداشت و درمان و ...که میتوان از طریق کسب ثروت برطرف نمود.
چنانچه هوش مالی خود را تقویت نکنیم، مشکلات هر روز بیشتر میشود.
در حقیقت پول تأثیر زیادی در سطح کمیت و کیفیت زندگی دارد، ولی چنانچه با رشد هوش مالی همراه نباشد منجر به ثروتمند شدن نمیشود.
همانطور که بیل گیتس اشاره میکند" تنها دارایی عظیم و بیانتهایی که در اختیار داریم، ذهن ماست.
همچنین تأثیر هوش مالی در کسبوکار نیز تا به الان مشخص شده است.
با پرورش هوش مالی میتوانید ثروت عظیمی بیافرینید" ازاینرو با توجه به اینکه ثروت کلی تابعی از انواع هوش مالی هست، در این مقاله به بررسی انواع هوش مالی میپردازم.
در ابتدا به تعریف 2 نمونه از هوش مالی میپردازیم:
الف-هوش مالی به توانایی جمعآوری اطلاعات در مورد امور مالی توسط اشخاصی که علاقهمند به درک تواناییهای خود برای پیشبینی اهداف مالی است، اشاره میکند.
برای درک این موضوع باید به سؤالات زیر پاسخ داد:
1- آیا زندگی من با بودجه من مطابقت دارد؟
2-چطور میتوانم از پول خود به بهترین نحو استفاده کنم؟
3-آیا بدهی من تحت کنترل است؟
4-اهداف مالی من چه هستند؟
5-چه کسانی و چه محصولاتی میتوانند به من کمک کنند؟
6- آیا من در مورد امور مالی فعلی آگاهی دارم؟ بهعنوانمثال تورم و اثرات آن.
ب-کیوساکی معتقد است در دنیای در حال تغییر امروز، یگانه سرمایهای که باعث موفقیت میشود "هوش مالی" است.
کیوساکی برای نخستین بار ایده و مفهوم ”هوش مالی“ را بهروشنی مطرح کرده و تقسیمبندی جالب و روشنگرانهای برای آن مطرح میکند.
هوش مالی ازنظر کیوساکی از پنج جزء تشکیل شده است که عبارت است از:
اگر این پنج هوش مالی را در خود ایجاد کنید، بهتر میتوانید مشکلات مالی خود را حل کرده و هوش مالی خود را افزایش دهید.
هوش مالی 1: اگر میتوانید بیشتر درآمد کسب کنید، هوش مالی بالاتری دارید
این مورد بستگی به مقدار پولی که به دست میآورید دارد. اگر سالانه 60 میلیون تومان درآمد دارید، احتمالاً هوش مالی شما از کسی که 30 میلیون درآمد دارد بیشتر است.
البته دقت کنید، گفتیم احتمالاً. چون اکثر افراد یاد میگیرند چگونه درآمد بالا داشته باشند. درصورتیکه ثروت تابعی از 5 هوش مالی است.
ممکنه کسی ضریب هوشی ازنظر علمی و درسی بالایی داشته باشد اما تو کسب پول موفق نباشد. پس کسی که هوش علمی بالایی دارد لزوماً هوش مالی بالا ندارد.
رابرت کیوساکی میگه: «بسیاری از مردم نتوانستند ثروتی برای خود بسازند و درآمد بیشتری را کسب کنند، زیرا آنها پول را بدون کار میخواهند. آنچه بسیاری از مردم نمیفهمند، این است که این فرآیند آنها را به ثروت میرساند، نه پول.»
پس تنها با یادگیری روشهای کسب درآمد میتوانید پولتان رو افزایش بدید. برای هر فرد، این روند متفاوت هست. هرکدام از ما اهداف، رؤیا و جاهطلبیهای متفاوتی داریم.
مهم این است که بهترین راه برای کسب درآمد بیشتر رو پیدا کنید و هدفگذاریهای خودتان رو بر اساس آن انجام دهید.
برای کسب درآمد بیشتر باید تلاش هوشمندانه کرد و به و خود باور داشت و بر روی هدف متمرکز بود و یادگیری و کسب مهارت را جزو برنامههای زندگی قرار دهید..
هراندازه افراد راههای جدیدتری برای کسب درآمد پیدا کنند و پول بیشتری کسب کنند، هوش مالی بالاتری دارند. اگر در یک زمینه شغلی در نظر بگیریم، فردی که با تلاش و زحمت خود و بهطور خودساخته به درآمد بالا رسیده است و هر ماه بیشتر از افراد دیگر کسب درآمد میکند را میتوان بهعنوان فردی با هوش مالی بالا در نظر بگیریم. اما یک نکته در خصوص اهمیت افزایش درآمد باید بدانید این است که دو راه برای پسانداز بیشتر وجود دارد یکی اینکه درآمدتان را افزایش دهید و یا اینکه هزینهها را کاهش دهید که «رابرت کیوساکی» دراینباره معتقد است که افزایش درآمد در بلندمدت راهحل بهتری است.
هوش مالی 2: اگر بهتر پولتان را حفظ میکنید، هوش مالی بالاتری دارید
رابرت کیوساکی» معتقد است چنانچه درآمد سالیانه شما از شخص دیگری بیشتر باشد شما دارای هوش مالی بالاتری هستید و اگر درآمد شما با شخصی برابر است فردی دارای هوش مالی بهتر است که حفظ پول بیشتری دارد یا مالیات کمتری میپردازد.
افرادی که در کسب و کار خود هزینهٔ کمتری را پرداخت میکنند و سود خالص را در کسب و کار خود افزایش میدهند؛ از هوش مالی بالایی برخوردار هستند.
میزان هوش مالی شما به قدرت شما در حفظ درآمدتان همبستگی دارد. وقتی شروع به کسب درآمد کردهاید، باید آن را از «شکارچیان مالی» مثل بانکها و مأموران اخذ مالیات محافظت کنید.
حقیقتی وجود دارد مبنی بر اینکه همه میخواهند پولتان را از چنگتان دربیاورند. این افراد لزوماً دزد یا کلاهبردار نیستند. شکارچیان پول ما موارد ذیل هستند:
1- مالیات
مالیات یک راه قانونی است که بهسادگی پول شما را از چنگتان درمیآورد. دولتها میتوانند کاملاً قانونی پول شما را بگیرند.
منظور این نیست که مالیات پرداخت نکنید، بلکه منظور این است که راهی پیدا کنید که کمتر مالیات بپردازید.
با پرداخت مالیات کمتر بهسادگی میتوانید سود خالص سالانه بیشتری داشته باشید اگر قوانین رعایت شود و دفترچههای مالی درست تنظیم شود و بهموقع تحویل داده شود حتی مشمول پاداش هم میشوید و مالیات کمتری پرداخت کنید.
2- بانکها
سرمایهگذاری و گذاشتن پول در بانک با هدف گرفتن سود، باعث میشود نهتنها سود قابلتوجهی دریافت نکنید؛ بلکه ارزش پول شما هم با گذشت زمان بهشدت پایین میآید.
3- کارگزاران بورس
اغلب هدف از خرید و فروش سهام، برای کارگزاران کسب کمیسیون بیشترمی باشد. کارگزاران بورس اغلب به فکر سود شما نیستند، آنها سودشان را از انجام کارهای بورسی به دست میآورند..
4- محصولات بد یا لوکس
شخصی که درآمد خالص بیشتری دارد از هوش مالی بالاتری برخوردار است از طرفی برای مثال شخصی که سالانه 1 میلیارد تومان درآمد دارد و 900 میلیون آن را هزینه میکند هوش مالی بالایی ندارد و فردی که هزینه کمتری میپردازد هوش مالی بالاتری دارد.
اشتباه نکنید شما میتوانید خوب زندگی کنید برخی توصیه میکنند که پایینتر از سطح مالیتان زندگی کنید اما این روش خیلی اشتباه است.
کیوساکی میگوید همه کسب و کارها چیزی را دارند که برای فروش به شما عرضه کنند و از این راه پول دربیاورند.
وظیفه آنها این هست که شما رو از پولتان دور کنند و در مقابل، وظیفه شما این است که پول خودتان را حفظ کنید.. رابرت کیوساکی به شما توصیه میکند که زمانی که تصمیم به خرید یک وسیله میگیرید از خودتان بپرسید که آیا داشتن آن شما رو فقیرتر میکند یا ثروتمندتر؟
از طرفی باید توجه کنید محصولاتی خرید میکنید که باعث افزایش درآمد شما میشود.
هوش مالی 3- اگر بودجهبندی مناسب انجام میدهید هوش مالی بالاتر دارید
بودجهبندی درست یکی از نشانههای بارز هوش مالی بالا است «رابرت کیوساکی» معتقد است که با نگاه کردن به اینکه شخصی چگونه پول و زمان خود را صرف میکند، میتوان آینده آن شخص را پیشبینی کرد.
همینطور در ادامه میگه: زمان و پول، داراییهای بسیار مهم شما هستند. آنها را عاقلانه مصرف کنید.
وقتی اوضاع مالی به مشکل میخورد و شرایط به وفق مراد افراد پیش نمیرود، آنها بهجای هزینه کردن، تصمیم میگیرند که پول خرج نکنند.
گاهی مخارج زندگی افراد از میزان درآمدشان بیشتر میشود و افراد را درگیر انواع قسط یا قرض میکند.
اگر بتوانید بهگونهای برای زندگیتان برنامهریزی کنید که درآمدتان بیشتر از مخارجتان باشد هوش مالی بالایی دارید بودجهبندی نیاز به هوش مالی زیادی دارد.
خیلی از مردم بودجهبندی درست را بلد نیستند و بیشتر مثل یک فقیر بودجهبندی میکنند.
خیلیها هستند که پول زیادی به دست میآورند اما هیچوقت سرمایه زیادی ندارند؛ به این خاطر که بودجهبندی آنها اشتباه است.
اینکه بتوانیم با هر میزان درآمد، زندگی خوبی داشته باشیم و در کنارش سرمایهگذاری کنیم، نیاز به هوش مالی بالایی دارد.
دو نوع بودجه داریم:1-کسری بودجه 2- مازاد بودجه
کسری بودجه:
متأسفانه عدهای از بودجهبندی، برای رفع کسری بودجه استفاده میکنند. کسری بودجه زمانی رخ میدهد که
میزان هزینه از درآمد بیشتر باشد. عده زیادی در شرایط کسری بودجه تلاش میکنند که هزینههایشان را کاهش دهند.
اما باید بدانیم کاهش برخی هزینهها مانند هزینه تبلیغات باعث کاهش فروش و حتی ورشکستگی میشود.
برای جبران کسری بودجه باید ابتدا روی افزایش سرمایه و پسانداز توجه کنید و درنهایت به پرداخت بدهیهای خود بپردازید.
مازاد بودجه:
اگر بدانید چه زمانی خرج کنید و چه زمانی هزینهها را کاهش دهید از هوش مالی برخوردارید و این هوش مالی بالا درنهایت منجر به مازاد بودجه میشود.
مازاد بودجه چیزی است که ثروتمندان بر روی آن تمرکز دارند یعنی پول در نظر گرفتهشده، بیشتر از بودجه موردنیاز است.
برای حل بحران بودجهبندی دو راه وجود دارد.
1- شما باید مخارجتان رو کم کنید.
2- درآمدتان رو افزایش بدهید.
هر دو روش کمک میکند که مشکل کسری بودجه را برطرف کنید. اما کدام راه منطقیتر به نظر میرسد؟
مانند خیلی از افراد، رابرت کیوساکی اعتقاد دارد که در بلندمدت، افزایش درآمد راهحل بهتری هست.
هوش مالی 4: اگر هوش مالی بالایی دارید، باید بتوانید پولتان را اهرم کنید
تقویت پول و اهرم کردن پول یعنی از میزان پول کمتر درآمد بیشتر داشته باشید. اهرم کردن پول یکی از مهمترین مسائل در کشورهایی مانند ایران است که با رکود اقتصادی سروکار دارند.
طبق نظر رابرت کیوساکی، بازده پول و سرمایهگذاریهای شما با این سنجیده میشود که «چطور با اهرم سازی پول، ثروت شما زیادتر میشود؟
اغلب کسانی که هوش مالی بالایی دارند مقداری از درآمد خود را سرمایهگذاری میکنند.
یا اینکه پول قرض میگیرند یا وام دریافت میکنند برای بالا بردن مقدار نقدینگی، مثلاً با داشتن 100 میلیون تومان در یک سرمایهگذاری یکمیلیاردی شرکت کنید یا با گرفتن وام و قرض، قدرت پول نقد را افزایش دهید به این معنا که با داشتن یک سرمایه 100 میلیونی و گرفتن 200 میلیون وام یک سرمایهگذاری 300 میلیونی انجام دهید و از شرایط رکودی برای افزایش سرمایه در مقابل قدرت پول نقد استفاده کنید.
اما دقت کنید اگر در کنترل سرمایهگذاری ضعیف عمل کنید، سرمایهگذاری خیلی خطرناک میشود.
سرمایهگذاری 2 نوع است:
1-سرمایهگذاریهایی که روی آن کنترل داریم 2- سرمایهگذاریهایی که روی آن کنترل نداریم.
الف. انواع سرمایهگذاری که روی آن کنترل نداریم:
گاهی روی سرمایهگذاریهایی که میکنیم کنترل نداریم و این خیلی خطرناک است.
در ادامه به برخی از آنها اشاره میکنیم:
1-برخی از سرمایهگذاریها مانند ذخیره پول در بانک هستند که نیازمند هوش مالی و همچنین اطلاعات بالایی نیست و همه افراد میتوانند که پول خود را درون صندوقها قرار داده و سود اندک خود را بگیرند. اما این سرمایهگذاریها زیاد بهصرفه نیست مخصوصاً با تورمهای الان و نوساناتی که قیمتها دارد که در این روش افراد در شرایط رکود اقتصادی با کاهش ارزش سرمایه خود روبهرو میشوند
2- افرادی هستند که بر روی افزایش ارزش ملکهای خود از طریق بازار املاک حساب کردهاند. این افراد پول زیادی قرض میگیرند تا سرمایهگذاری کنند روی مسکن، اما هیچ کنترلی بر روی بالا و پایین رفتن بازار مسکن ندارند. این موضوع نشاندهنده هوش مالی ضعیف است. بسیاری از این افراد با سقوط املاک و مستغلات، با شکست روبرو میشوند.
3-سرمایهگذاری در بورس که در اینجا هم هیچ روش کنترلی روی پول نیست. همانند شرایطی که سال ۹۹ در بورس اتفاق افتاد. و افراد بدون اینکه کنترلی روی سرمایه داشته باشند، سرمایهگذاری کردند و وضعیت سختی اتفاق افتاد.
4-سرمایهگذاری در بازار طلا و دلار نیز تحت کنترل سرمایهگذار نیست و خطرناک است.
ب-سرمایهگذاریهایی که روی آن کنترل داریم.
اگر بتوانید قدرت کنترل روی کارها رو داشته باشید، سرمایهگذاری، کار خیلی خوبی هست.
باید از سرمایهها و نقدینگیها برای سرمایهگذاری کمخطر استفاده کنید. باید طوری سرمایهگذاری کنید که روی آن تسلط داشته باشید مثل کسب و کارمان.
زمانی ما در کسب و کار کنترل داریم که نمودار عرضه و تقاضا را تحت تأثیر قرار دهیم. با انجام فروش مناسب میتوانیم بهنوعی کنترل نمودار تقاضا را به دست بگیریم.
هوش مالی 5: هوش مالی شما با میزان اطلاعات مالی شما سنجیده میشود
برای بهبود اطلاعات مالی واقعیت را از اطلاعات جدا کنید. در اطراف ما خیلی از افراد هستند که در مورد موضوعات مختلف اظهارنظر میکنند و اطلاعاتی را به بقیه میدهند.
ولی شما باید بررسی کنید که این اطلاعات چقدر اعتبار دارد؟ یعنی از چه منبعی گفته شده و فردی که این اطلاعات را میدهد خودش ازنظر مالی در چه شرایطی هست.
اطلاعات یعنی اطلاعات واقعی نه نحوه تفکر شما و یا تکیه بر اطلاعاتی که دیگران به شما میدهند و عاقلانه نیست که تصمیمات مالی خود را بر اساس گفتههای دیگران اتخاذ کنیم، بهجز کسانی که واقعاً اطلاعاتی دستاول و موثق دارند.
نکات کلیدی در دریافت اطلاعات:
1-در دریافت اطلاعات نسبت به گرایشهای بازار آگاهی داشته باشید.
2-شناخت قوانین و همچنین الگوها و روندها نیز بخش بسیار مهمی از داشتن اطلاعات مالی است.
3-اطلاعات باید از منابع معتبر گرفته شود.
4- اطلاعات باید بهروز باشد.
نویسنده: سرکار خانم نرگس اسدی جنتی از دانش پذیران دوره چهارم تربیت کوچ حرفهای کسب و کار ویدان