در این مقـاله قصد داریم به اهمیت و ویژگی اینستاگرام در رشــد یک کسبوکار بپردازیم.
ابتدا دو مدل کاسبی سنتی و مجازی را مطـرح میکنیم و به معایب و چالشهای کاسبی سنتی و بازاریابی سنتی میپردازیم و با مطرح کردن انواع بازاریابی آنلاین، مؤثرترین روش بازاریابی و فروش اینترنتی را که همان روش بازاریابی و فــروش اینستاگـرامی است را مطرح میکنیم و سپس 9 مؤلفهٔ برتری اینستاگرام را نسبت به دیگر شبکههای مجازی و همچنین بازاریابی سنتی بیان میکنیم.
بعضی از شبکههای مجازی و اینترنتی تعدادی از این 9 مورد را دارا میباشند. ولی اینستاگرام این موارد را بهصورت جامع و با کیفیت عالی در خود جای داده است.
مقدمه
هر فرد در طول زندگی خود برای امرارمعاش و گذران زندگی نیازمند فعالیت اقتـصادی و کسب درآمـد است.
هر شخص راهی را انتخـاب میکند و از طریــق آن جـریان نقـدینگی را وارد زندگی خود میکند.
اغلب به دنبال کارمندی و حقوق ثابت و بیمه هستند، بخشی دیـگر شغـل آزاد انتخاب میکنند و به دنبال فروشندگی میروند یا تولید کالایی را در دست میگیرند.
همه اینها و بسیاری شغل و پیشه و مهارت دیگر هستند که مردم در آنها مشغول کار و فعالیت روزانه هستند.
بهجز کارمندی و کارگری در اغلب روشهای دیگر کسب درآمــد، بازاریابی و فــروش حرف اول را میزند.
کسی که فروش محـصول، خدمـات و یا حتـی آموزش دارد تا مشتـری نداشته باشد و نفروشد و کسب سود نکند، هیچ پیشرفتی به دست نخواهد آورد.
در طول سالیان دراز روشهای بسیاری برای جذب مشتری و بازاریابی استفادهشده، بسیاری از آنها سنتی بوده و بخشی دیگر نوین و بهصورت مجازی اتفاق افتاده.
اینکه کدام روش بهتر است و باید از آن استفاده کرد بستگی به نـوع فعـالیت و کـار و علاقههای شخص شاغل به آن حرفه و کـاسـبی دارد.
در اینـجـا میخواهیم دو مدل روش کاسبی سنتی و مجازی را باهم مقایسه کنیم و در آخر به این موضوع برسیم که چـه روشی در حال حاضر مؤثرتر است و سریعتر به نتیجه میرسد. به روش اول میگوییم کاسبی سنتی و روش دوم را کاسبی دیجیتال نامگذاری میکنیم.
چالشهای کاسبی سنتی و دیجیتال چیست؟
برای کسب ثروت بیشتر، کدام روش مؤثرتر است؟
ابتدا چالشهای کاسبی سنتی را باهم بررسی کنیم. و بعدازآن به نواقص موجود در بازاریابی مجازی میپردازیم و بهترین روش آن در حال حاضر را معرفی میکنیم.
الف: کاسبی سنتی
1-حضور در یک مغازه یا مکان و ارائه خدمات و فروش محصولات بهصورت حضوری
در کسبوکار سنـتی باید همــواره یک شخص در مکان کسب حضورداشته باشـد، چـه خود شخص یا شاگردش.
بههرحال اگر کسی توانایی حضور در مغازه را نداشته باشد برای حفظ امنیت باید کرکره مغازه را پایین بکشـد.
فـروش محصول و خدمات بستگی به حضور فیزیکی یک انسان دارد، اگر کسی نباشد باید بیخیال فروش شود.
2- هزینههای جاری یک مغازه
در کنار این مسئله که فروش به حضور فیزیکی شخص وابسته است، هزینه نگهداری و یا اجاره نیز همواره پیش روی فرد کـاسب خواهد بود.
هزینههایی مثل نگـهداری، حـقوق شـاگرد، قبـوض، عوارض و مالیات سالیانه و .... را هم در کنار موارد دیگر قرار دهید.
3- اهمیت موقعیت جغرافیایی و استقرار مغازه و محل کسبوکار
در کاسبی سنتی مکان استقرار و عرضه کالا فاکتور اصلی در میزان فروش است.
مغازهای بزرگ ولی داخل کوچه فروشش بیشتر است یا مغازهای بسیار کوچک ولی در حاشیهٔ خـیابان اصـلی؟
یک مغازهٔ تعویضروغنی یا مکانیکی در محلی مسکونی سرش شلوغتر است یا هـمان مـغازه در محله و گاراژی بزرگ که همه تعمیرکاران خودرو در آن مشغول فعالیت هستند؟
کارگاه تولیدی داخل شهرک صنعتی شناختهشدهتر است یا کارگاهی دورافتاده در مکانی جدا افتاده از همصنفیهایش.
در کاسبی سنتی موقعیت مکانی برگ برندهای است که وجه تمایز را ایجاد میکند.
4- نداشتن مشتری در ایام تعطیل
تعطیلی و فعالیت هر مغازه هم جدای از روز و شب بودن زمان و یا تعطیل رسمی بودن، به بسیاری از عوامل دیگر نیز بستگی دارد.
هوا بسیار گرم یا خیلی سرد شود، مشتری کمتر میشود، تعطیل باشـد مشتری کموزیاد میشود.
دولت دستـور بدهد باید کرکره مغـازه پایین کشیده شـود و بیخیال کاسبی شود. تجربه کرونا و تعطیلی اجباری اغلب صنوف هنوز در خاطرمان هست.
5- مقیاسپذیر نبودن
داشتـن مغازه با همه فـواید و امـکاناتی کـه در اختیار فرد کاسب قـرار میدهد مشکـلات مهمی نیز دارد.
کـه به برخی از آنها اشـاره شد. ولی موضوع بسیار کلیدی این است که یک کـاسبی سـنتی مقیاسپذیری کمی دارد.
یعنی یک فرد در مغازه در یک زمان نمیتواند به سه نفر همزمان کالایی بفروشد و میزان رشد فروش محـدود است و توانایی رشـد بازاریابی و فروش به حـضور فیزیکی شخص کاسب بستگی دارد.
اگر شخصی یک کالای جـدید را در ویترین مغازهاش قـرار دهد روز اول چند نفر از این کـالا و قیمت و مشخصاتش اطلاع پیدا میکنند؟
بهاندازه کسانی که از جلوی مغازه شخص عبور کنند و اطلاعیه و تبلیغ موردنظر را ببینند و متوجه عرضه کالای جدید بشوند.
برای ارائه خدمات و محصول تولیدی هم، همین امر صادق است.
مســائلی کـه گفته شد مشـکلات مهم و مـرسوم اغـلب کاسبیهای سنتی است و بـرای حــل این معضلات، بیشتر کاسبان و صاحبان مشاغل به بازاریابی مجـازی روی آوردهاند.
حــالا به مورد دوم و کـاسبی دیجیتال بپردازیم. ذکر این نکته هم مهم است کــه توجه داشته باشید، کسبوکاری کاملاً اینترنتی و موفق است که تمام مراحل بازاریابی و جذب مخاطب و مشتری و مراحل فروش بهصورت آنلاین انجام شود.
ب: کاسبی دیجیتال
بستر اینترنت و فضای مجازی امکانات وسیعی در اختیار همه قرار داده و هر شخص میتواند برای بازاریـابی از آن استـفاده کند.
تمام شبکههای اجتمـاعـی و نرمافزارها و سایتهای اینترنتی به طریقی میتوانند شخص کاسب را در امر بازاریابی و فروش کمک کنند.
سایتهای تبلیغاتی در اینترنت، تلگرام، فیسبوک، توییتر، واتساپ، دیوار، شیپور و... و از همه اینها قویتر اینستاگرام.
در اینجا میتوانیم به همه بسترهای بازاریابی اینترنتی بپردازیم ولی آیا همه این شبکههای اجتماعی و نرمافزارها یـک تأثیر را در جـلب مشتری دارد.
پاســخ قطعاً منفـی است. میزان نفوذ هــرکدام از شبکههای اجتمـاعـی در بین مردم بسیار متفاوت است و نوع محتوای به کار گرفتهشده و شکل و ساختمان این شبکهها متفاوت است.
مثلاً توییتر شبکهای بسیـار پرطرفدار است ولـی اثرش در بازاریابی و جـلب مشتری برای عرضـه محصولات و خدمـات بسیار ضعیف است.
سبک حـضور در این شبـکـه بیشتـر بر پایه خبر است، افراد حاضر در این شبکه بیشتر دنبال اتفاقات خبری و فعالیتهای فرهنگی، سیاسی اجتماعی هستند تا فروش محصولات و خدمات.
مسئله بسیار مهم دیگر هم بـحث زمـان هست. همه مـا در طول شبانهروز 24 سـاعت وقت داریم و از این زمان باید طوری استفاده کنیم که بیشترین راندمان را برای ما داشته باشد.
اگر به شما بگویند یک ساعت فعالیت در تلگرام 10 مشتــری و همـان میزان فعالیت در اینستاگرام 30 مشتـری جــدید را برایتان میآورد کـدام را انتخـاب میکردید؟
باید کـاری کنید که ارزش زمانیتان بالا رود. بنـا به تجـربه خـودم و بسیاری از همکاران مـوفق در فـروش آنـلاین با قـاطـعیت
میتوانم بگویم بهترین بستر برای کاسبی دیجیتال در حال حاضر شبکه اجتماعی اینستاگرام است.
1-فعالیت تعداد بسیار زیاد ایرانیان، هموطنان و فارسیزبان در این شبکه اجتماعی
برخی آمارها به حـضور حـدود 47 میلیون اکانـت ایرانی وفارســی زبان در اینستاگرام اشاره دارد.
هرچند با توجه به غیرفعال شـدن بسیاری از حسابها و فراموش کردن رمز، اداره چـند حسـاب توســط یک نفر و دقیق نبودن آمارهای ارائهشده نمیتوان به صحت دقیق این اعداد اعتماد کـرد.
ولی از طرف دیگر میتوان با توجه به تعداد فالوور ها و میزان لایک و ویو اکانت های محبوب و پرطرفدار ایرانی در اینستاگرام به این نتیجه برسیـم کـه در حـال حاضر حداقل 20 میلیون ایرانی در این شبـکه اجتمـاعـی حضور فعـال دارند.
این عدد یعنی اعضـای فعـال این شبکه بهاندازه جمعیت یک کشور است و این هنر فرد حاضر در اینستاگرام است که چطور خودش را به افـراد حاضـر در این کشور نشان دهد و خدمات و محصولات قابلعرضه ارائه کند و سهم خودش را از این شبکه پرطرفدار بگیرد.
2-امکانات بینظیر اینستاگرام
امکانات و خدماتی که این اپلیکیشن در اختیار اعضا قرار میدهد از بهترینهاست.
و اگـر کسی فقط و فقط یک گوشی موبایل میان رده و این اپلیکیشن را داشته باشـد اغـلب نیازهای اولیهاش برای معرفی محصول و خدمات رفـع میشود.
ابزار ویرایش عکس قوی، استوری و امکانات عالی این قسمت در اینستاگرام، امنیت بالای نرمافزار و همچنین پیامهای خصوصی، قسمت پخش زنده و بسیار امکانات عالی و پرطرفدار که هر روز در حـال بهتر شدن افزوده شدن امکانات جدید هم هستند.
آنچه خوبان همه دارند اینستاگرام یک جا دارد.
3- پشتوانه قوی و معتبر
استـفاده از اپلیکیشنی مناسب است کـه بتوان برای مدت طـولانی روی آن حساب کـرد بسیار مهم است.
اینکه هر روز بهتر شود و اقبال عمومی نسبت به آن کاهش پیدا نکند.
از زمانی که اینستاگرام توسط فیسبوک خریداریشده تا به الآن همواره شـاهـد رشد و بهتـر شدن این اپلیکیشین بودهایم.
رقبای زیادی در طی این سالها خواستند تا گوی سبقت را از اینستاگرام بربایند.
ولی مـوفق نشدند همچنین اینستـاگـرام با فیسبوک و واتساپ سازگاری بسیار خوبی دارد و این دو شبکه اجتماعی و پیامرسان مکمل خوبی هستند برای فعالیت مؤثرتر در اینستاگرام.
فیلتر نبودن واتساپ و اینستاگرام هم دلیلی دیگر در رو به رشد بودن اقبال مردم نسبت به این دو اپلیکیشن است.
4-یادگیری و استفاده راحت
با دو ساعت آموزش دیدن رایگان که در خود اینستاگرام و اینترنت هست میتوان تمام فوتوفن استفاده از این اپلیکیشین را یاد گرفت و از تمام امکانات آن استفاده نمود.
5- ارتباط راحت با همه اعضای حاضر در این شبکه
برای دیدن رئیس یک شرکت یا فردی خاص در حالت عادی نیـاز بـه همـاهنگی قبلـی با منشی یا صرف زمان بود.
اما الآن همه اشخاص مهم و روسا اغلب یک حساب اینستاگـرامی دارنـد و میتوان با ارسال پیام خصوصی با این افراد ارتباط برقرار کنید و درخواست خود را مطرح کنید.
6-دستهبندی راحت مخاطب هدف
یکـی از بزرگترین معضلات بازاریابی و فـروش چـه بهصورت سنتی و چه مجازی پیـدا نـکردن مخاطب هدف است.
اینکه هزینه و وقتمـان را صرف چه مخـاطبینی کنیـم، بـرای سـرعت گـرفتن بازاریابی و فروش نکتهای بسیار کلیدی است.
جالب است بدانید که در این شبکـه مجازی بخش مهمی از این کار را خود اینستاگـرام با استفـاده از قابلیتهای منحصربهفردش انجام میدهد.
از لایک کردن پستها و کـامنت گـذاری و میزان وقت گذاشتنتان روی حوزههای مختلف کاری در اینستاگرام، هوش مصنوعی این شبکه اجتماعی متوجه علاقه شما و همچنین تـا حـد زیادی شغل و حوزه فعالیت شما میشود و این امـر پایهای قـرار میگیرد بـرای معرفی پیج های مرتبط با کسبوکار شمـا در قسـمت پیشنهادات و سـرچ این اپلیکیشن.
این اتفـاق بهصورت متقابل برای دیگران هم میافتد و اینستاگرام بعد از شناسایی حوزه فعالیتتان شمارا به دیگر اعضای حاضر در اینستاگرام و فعال در حوزه کاری مشابهتان نشان میدهد و این یعنی جهش در بازاریابی هدفمند.
اینکه چه طور این کـار را برای اینستاگرام راحت کنیم و بیشتر در سرچ و نتایج اینستاگـرام برای بازار هدفمان نشان داده شـویم به این موضوع برمیگردد که شما با الفبای استفـاده از اینستاگــرام آشنایی داشته باشید و هوش مصنوعی و الگوریتمهای اینستاگرام را بلد باشید.
این موضـوع خـود موضوع بحثی مفصل و جداگـانه است.
این قـابلیت بینظیر اینستاگرام باعث شده از دیگـر شبکههای مجازی نظیر تلگرام و توییتر و... فضای بهتری باشد برای رشد و جذب رایگان فالور هدفمند.
این اتفاق وقتـی باارزشتر میشود که بدانید برای جذب 1000 مشتری هــدفمند چــه هزینهای زیادی باید بشود و اگر الگوریتمهای اینستاگرام را بلــد باشیــد واستفاده کنید این عـدد مشتری هدف را میتوانید در بازهٔ زمانی کوتاهی بهصورت رایگان جذب کنید.
7-افزایش اعتبار و اعتمادبهنفس کاری
داشتن یک پیج کاری فعال در اینستاگرام باعث میشود از نظر دیگر همکارانتان اعتبار بیشتری پیدا کنید، اینکه شما برای کسبوکارتان ارزش قائل هستید و همچنین بهروز و فعال در شبکههای مجازی هستید.
این کار این پیام غیرمستقیم را به رقبا و همکارانتان ارسال میکند که شما بازار را میشناسید و تجربه استفاده از فضای مجازی را هم دارید.
پس فردی تازهکار و نابلد نیستید و روی شما باید طور دیگری حساب باز کنند. با ذکر یک مثال از این قسمت عبور میکنیم.
اگر کار شما لوازم کولرآبی باشد و یک پیج شخصی معمولی داشته باشید و با آن پیج از همکاران فعال در اینستاگرام قیمت بگیرید به شما در نگاه اول به چشم فرد معمولی و مشتری عبوری نگاه میکنند حتی اگر خودتان را هم همکار معرفی کنید بازهم دلیل و سند محکمی ارائه ندادید تا به شما به چشم یک همکار قابلاعتنا نگاه کنند.
حال اگر یک پیج فعال درزمینهٔ شغلی خودتان داشته باشید و از پیج همکاران و رقبا درخواست قیمت همکاری بکنید و شرایط همکاری را جویا شوید با نگاهی بسیار متفاوت با شما برخورد میکنند.
چون اول پیج شمارا و زمینهٔ فعالیت شمارا چک میکنند و متوجه اعتبار و ارزش کاری شما میشوند. در مورد دوم فضای همکاری و ارتباط شغلی خیلی راحتتر شکل میگیرد.
8-وابسته به مکان نبودن فعالیت در اینستاگرام
برخلاف کــاسبی سنتی که موقعیت استقـرار محل کسب اهمیت زیادی در میزان درآمد دارد در کاسبی دیجیتال و اینستاگرامی حتی در صورت نداشتن مغازه و زندگی در شهری کمجمعیت هم مانـعی برای کسبوکار شما نیست.
بسیاری از پیج های فروش محصولات و آموزش دراینستاگرام هستند که با سرمایه اولیه ناچیز و زندگی در شهرهای کمجمعیت و یا حتی روستا شروع به کاسبی دیجیتال کردهاند و در مدتزمانی معقـول به درآمدهای خـوبی رسیدهاند.
بهعنوانمثال در روستا با معرفی صنایعدستی یا محصــولات لبنی یا زراعــی مخـتص آن منطقه میتوان بازاری منحصربهفرد را دستوپا کـرد.
محصولاتی که هرجایی گیر نمیآید و چه بسیار افرادی هستند کــه دنبال ایــن محصـولات دستاول و درجهیک هستند.
بازاریـابی اینستاگــرامـی در رونــق گردشگری و بوم گردی مناطق روستایی و محروم میتواند نقش تعیینکنندهای داشته باشد.
مشتریان هدف این نوع فعالیتها اغلب در اینستاگرام فعالیت دارند و به دنبال مناطق جدید و بکر و دستنخوردهای هستند تا آن را بهعنوان مقصد گردشگری خود انتخاب کنند.
برای شروع کار وگرفتن ایده و موضوع هر نوع فعالیت اقتصادی ازایندست که بیشتر در مناطق روستایی و دورافتاده از کلانشهرها قابلیت رشد و درآمدزایی دارد بهترین جا خود اینستاگرام و افرادی است که قبلاً وارد این حوزهها شدهاند.
9-مقیاسپذیری بینظیر
مورد اصلی و مهم برتری بازاریابی اینستاگرامی نسبت کاسبی سنتی همین مقیاسپذیری این شبکه است.
پیشتر گـفتیم درکــاسبـی سنتی شما درآنواحد تنها میتوانید با یک نفر صـحبت کنید و جنس خـود را به یـک نفـر بفـروشـید و فـروش و کـاسبی شمـا فقط و فقط به حضور فیزیکی شما بستگی دارد، جنس جدید ارائهشده را هم افرادی میبینند که از جلو مغازه شمـا عبور کنند.
امـا در اینستاگرام بحث کاملاً فرق میکند. اگر طبق اصـول و الگوریتمهای اینستـاگـرام فعالیت کنید و قواعد اعتمادسازی را هم رعایت کنید میتوانید حتی وقتـی خـودتان در خواب هستید مشتـری را جذب کنید و کالا و یا خدمات خودتان را به او بفروشید. این مورد برای فروش آموزش هم بسیار کاربردی است.
بهعنوانمثال، دیده شدن محصول یا خدمات جدید توسط مخاطبین هدف برای یک پیج با 2000 دنبال کننده واقعی در روز اول، بین 1000 تا 4000 بازدید است. این تعـداد دنبـال کننده هدف با رعایت اصـول جـذب مخـاطب اینستاگـرام در کـمتر از سـه ماه از شروع فعالیت امکانپذیر است.
حتی اگــر محصول شمـا جذاب باشد و پست مربوطه راهی سرچ اینستاگرام یا همان اکسپلور شود اعداد بسیار زیـادی را هـم در بازدید توسط افراد مختلف شاهـد خـواهیـد بـود.
کدام روش معرفی محصول این تعـداد بازدید و تعامـل را دریافت میکند؟
معرفی محصول برای فــروش، خــدمات یا آموزش همه و همه با این روش تعداد بازدید مؤثر بسیار عالی را دریافت خواهد کرد که در مقایسه با تبلیغ و معرفی سنتی کارسازتر هم خواهد بود.
نتیجهگیری
بـرای داشتـن یـک کسبوکار پـررونق یا راهاندازی یـک کسبوکار جـدیـد، بازاریابی مانند قلب تپنده آن کاسـبـی است.
اگـر ضـعیف باشـد نتیجـه دلخواه و درآمد موردنظر حاصل نمیشود و همواره احساس میشود که کار بیهوده است و پیـشرفتی اتفاق نمیافتد.
همین امــر باعث میشود که فـرد شاغل بعد از مدتی دلسرد شود و آن کار رهــا کند یا شـغـل خـود را تغییر بدهد.
به همین دلیل است که بزرگان علم بازاریابی معتقدند که تا 80 درصد هزینه و توان در کسبوکار را باید به بازاریابی اختصاص داد.
برای استفاده حداکثری از زمـان و کاهش هزینهها بهترین روش اینستاگرام مارکتینگ میباشد، چه شما مغازه دارید و کاسبی سنتی دارید چه در آغاز راه هستید و سرمایه کمی برای شروع فعالیت دارید بهترین انتخاب برای بازاریابی، اینستاگرام است.
حتی در مواردی و با داشتن فقط یک گوشی موبایل میان رده و بلد بودن اصـول اینستاگرام مــارکتـینـگ، میتوان به درآمـدهـای خـوبی رسیـد.
کـافی است از طـریق همکـاری در فروش یا فروش آموزش در زمینهای که تخصص دارید اقدام کنید.
روشهای بسیـار دیگری هم وجـود دارد که میتواند بهصورت پارتیزانی شمارا به درآمـد دلــخواه برساند. حرف آخر اینکه باید توجه داشته باشید اگر تصمیم دارید از طریق اینستاگرام به درآمـد خـوبی برسیـد باید حتماً آن را جدی بگیرید و به چشـم یـک راه دوم کسب درآمد یا پلن بی بـرای مواقع لزوم به آن نگاه نکنید.
باید با برنامه وارد این شبکه اجتماعی شوید، دفتـر برنامهریزی داشتـه باشید و هـر روز عـادت کنید کـه در آن به تولیـد محتوای موردنیاز مخاطب بپردازید.
اگـر اینستاگرام را جـدی بگیرید و تـوان خود را روی آن بگذارید قطعاً به نتایج بسیار عالی خواهید رسید. شک نکنید.
نویسنده: جناب آقای سید مسعود رضوی از دانش پذیران دوره دوم تربیت کوچ حرفهای کسبوکار ویدان