در کشور ما ایران با محاسبه 800 گرم زباله سرانه، هر روز بالغ‌بر 50000 تن مواد زائد جامد تولید می‌شود که در مقایسه با سایر کشورهای جهان با 292 کیلوگرم زباله روزانه هر نفر در سا ل در حد متعادلی قرار دارد.
برنامه‌های جمع‌آوری و دفع زباله موجود جوابگوی نیازها نخواهد بود. امر جمع‌آوری و دفع زباله و بازیافت و اصولاً مدیریت مواد زائد جامد در ایران با توجه به نوع و کیفیت زباله‌های ایران تفاوت فاحشی با سایر کشورهای جهان دارد. لذا به‌کارگیری هر نوع تکنولوژی بدون شناخت مواد و سازگاری عوامل محلی کار ارزنده‌ای نیست.
باید سعی شود با انجام مطالعه و پژوهش بیشتر به شرایط اقلیمی کشور خود واقف شویم و با استفاده از تجارب جهانی به راهکارهای عملی و سودمند برای مدیریت پسماندهای شهری دست پیدا کنیم.
چکیده
رشد شهرنشینی در جهان و کشور ما به حدی رسیده که در بسیاری از کشورهای جهان و ازجمله کشور ما نزدیک به 70 درصد از مردم در شهرها زندگی می‌کنند و این امر مدیران شهری را بر آن می‌دارد که با برنامه‌ریزی و دوراندیشی مسائل شهری را بررسی کنند.
این مطالعه بر آن است که تعریف‌هایی از انواع پسماندهای شهری ارائه دهد. نگاهی به وضعیت مدیریت پسماند در کشورهای دیگر داشته باشد. شیوه‌های مختلف جمع‌آوری اطلاعات از پسماندهای شهری ارائه دهد. و نگاهی به مدیریت پسماند در کشور ایران بیاندازد.
تعریف مفاهیم
[caption id="" align="aligncenter" width="750"]
مفهوم پسماند در مدیریت تولید و بازیافت زباله[/caption]
پسماند حجیم‌ترین مصنوع دست بشر است. روزانه بیش از 3.5 میلیون تن زباله در سراسر جهان تولید می‌شود که در کشورهای توسعه‌یافته 80 در صد از پسماند بازیافت می‌شود و به چرخه مصرف بازمی‌گردد، و باقیمانده به‌صورت بهداشتی دفع یا سوزانده می‌شود.
پسماندهای تر :
پسماندهای فاسدشدنی؛ شامل باقیمانده مواد غذایی، سبزیجات، میوه‌جات، پسماندهای باغبانی، و فضای سبز هستند.
که در طبیعت به‌آسانی فاسد شده، تجزیه می‌گردند و حدود 70 درصد پسماندها را تشکیل می‌دهند. این مواد همگی پرحجم بوده و به‌سرعت فضای پرارزش محل‌های دفع پسماند را اشغال می‌کنند.
پسماندهای خطرناک منازل: این پسماندها به دو دسته تقسیم می‌شوند؛
دسته اول: موادی چون باند زخم، پوشک بچه، سرنگ، سرم، سر سوزن و تیغ
دسته دوم: موادی چون باطری ماشین، انواع دیگر باطری، لامپ مهتابی، ظروف سم، حشره‌کش‌ها، روغن، گریس و ...
پسماند شهری: پسماندهای شهری شامل کلیه مواد زائد حاصل از اماکن مسکونی، تجاری، اداری و منابع صنعتی است.
[caption id="" align="aligncenter" width="750"]
انواع پسماند در مدیریت تولید و بازیافت زباله[/caption]
پلاستیک: از عمده‌ترین آلاینده‌های محیط‌زیست است. مشکل بزرگ ظروف پلاستیکی این است که دیر تجزیه می‌شوند و محل‌های دفن بهداشتی زباله‌ها را نیز زود پر می‌کنند.
پت: بطری‌های آب‌معدنی و نوشابه، اچ‌دی پی‌ای، ظروف شیر، ظروف روغن‌موتور
پی‌وی‌سی: ظروف شامپو و روغن خوراکی
آل دی پی‌ای: ظروف بسته‌بندی نان و سبزیجات پلی‌پروپیلن : ظروف ماست، بطری شربت، در بطری، روکش چیپس و کیک
پلی استایرن: لیوان‌های یک‌بارمصرف، ظروف بسته‌بندی آجیل و گوشت
کاغذ: بیشترین ماده سازنده کاغذ از درختانی مانند کاج و سرو به دست می‌آید. در ایران سالانه یک‌میلیون تن کاغذ مصرف می‌شود مقدار زیادی از آن با صرف هزینه‌های بالا به کشور وارد می‌شود.
برای تولید هر تن کاغذ 17 اصله درخت قطع می‌شود. کاغذ پنجمین صنعت بزرگ مصرف‌کننده جهان است و برای تولید هر تن کاغذ 400 هزار کیلووات برق مصرف می‌شود.
آلومینیوم: بعضی از قوطی‌ها از آلومینیوم ساخته می‌شوند. آلومینیوم تا 500 سال تجزیه نمی‌شود.
پسماندهای کامپیوتر و سایر لوازم الکترونیکی: اکثر مصرف‌کنندگان از مواد سمی موجود در وسایل و تجهیزاتی که برای واژه‌پردازی، مدیریت اطلاعات و دسترسی به اینترنت و نیز بازی‌های الکترونیکی به آنها متکی هستند، بی‌اطلاع می‌باشند.
درمجموع در تجهیزات کامپیوتر بیش از 1000 ماده استفاده می‌شود. کامپیوترها عمر کوتاهی دارند. زیرا شرکت‌های سخت‌افزار و نرم‌افزار پیوسته برنامه‌های جدیدی تولید می‌کنند که نیازمند سرعت و حافظهٔ بیشتری هستند. (راهنمای کاربردی، جورج جوپانوگلوس)
مطالعات نشان می‌دهد که در انباری بسیاری از خانه‌ها و یا ادارات کامپیوترهای مستعمل نگهداری می‌شود و اگر روزی این کامپیوترها دور انداخته شود حجم عظیمی از مواد سمی در طبیعت رها می‌شود که بازیافت آن کاری پیچیده خواهد بود.
بسیاری از شرکت‌های تولیدکننده کامپیوتر در کشورهای اروپایی طرح بازپس‌گیری کامپیوترهای فرسوده تولید خود را از مشتریان اجرا می‌کنند اما ازآنجایی‌که در کشور ما محصولات خریداری‌شده اکثراً از مبادی غیررسمی وارد می‌شوند امکان ارتباط مؤثر با تولیدکنندگان وجود ندارد و این خود بر مشکلات می‌افزاید.
امروزه شهرهای کشورهای آسیایی بیش از یک میلیارد نفر را در خود سکونت داده‌اند. پیش‌بینی میش سود تا سال 2050، جمعیت آسیا به بیش از چهار میلیارد نفر برسد که نیمی از آنها در شهرها سکونت خواهند یافته.
پسماند تولیدشده توسط این جمعیت روزانه به‌طور متوسط،180 میلیون تن خواهد بود. بالا رفتن جمعیت و توسعه شهرنشینی به همراه رشد اقتصادی، افزایش نرخ مصرف در شهرها پیچیده و پرهزینه ساختن مدیریت پسماندها را موجب شده است.
امروزه کشورهای توسعه‌نیافته و درحال‌توسعه منطقه، به دلیل ضعف‌های مدیریتی در مواجهه با حجم روزافزون پسماندها و نیز ویژگی‌های متغیر آن با مشکلات زیادی مواجه هستند. زیرا با ثروتمند شدن یک شهر، ترکیب پسماند آن شهر نیز به دلیل مصرف بیشتر کاغذ، پلاستیک، بسته‌بندی‌ها و مواد تترا پک تغییر می‌کند.
در کشورهای توسعه‌یافته آسیایی نیز، مدیریت پسماند به دلیل رشد بی‌رویه جمعیت و اثرات اقتصادی ناشی از آن با مشکلاتی روبرو است.
محدودیت‌های مالی همواره یکی از موانع اصلی مدیریت صحیح پسماندهای جامد شهری است.
در حال حاضر مسئولان کشورهای آسیایی از سه روش، سیستم مستقیم بر اساس حجم پسماند تولیدی، سیستم غیرمستقیم مالیات املاک بر اساس نرخ مالیات املاک و سیستم متکی بر قبوض آب و برق و بر اساس مساحت ملک و ارزش آن برای تأمین بودجه اقدام می‌کنند.
در دست داشتن اطلاعات دقیق در زمینهٔ تولید پسماند و نیز آنالیز فیزیکی آن به ارزیابی سیستم مدیریت موجود و تصمیم‌گیری مالی و قانونی، علیرغم اینکه مقدار پسماند جمع‌آوری‌شده همواره بسیار کمتر از پسماند تولید شده است، بسیار حائز اهمیت است.
برخی از کشورهای آسیایی همچون ژاپن و کره جنوبی در حال ورود به سیستم جدید مدیریت پسماند می‌باشند.
در این کشورها سطح درآمد ساکنان افزایش چشمگیری داشته است و درنتیجه نوع و مقدار پسماند تولیدی در این کشورها مشابه کشورهای اروپایی شده است.
ازاین‌رو می‌توان گفت تفاوت فاحشی بین نوع و محتوای این مشکل در کشورهای صنعتی توسعه‌یافته و کشورهای درحال‌توسعه وجود دارد.
به‌نحوی‌که در کشورهای صنعتی به دلیل سطح اقتصادی بالاتر مقدار پسماند تولیدی توسط هر شخص بیش از یک کیلوگرم در روز است.
حال‌آنکه این رقم در کشورهای درحال‌توسعه به دلیل سطح اقتصادی پایین‌تر، به‌طور متوسط 5/0 کیلوگرم در روز به ازای هر نفر است.
میزان کاغذ و پلاستیک در کشورهای توسعه‌یافته به‌مراتب بیشتر از سایر کشورها است. اما مقدار پسماندهای آلی در کشورهای درحال‌توسعه رو به توسعه بیشتر است.
بعلاوه ارزش حرارتی پسماندها در کشورهای توسعه‌یافته بیشتر است و ازاین‌رو انتخاب گزینه استفاده از زباله‌سوز به‌جای دفن، در سیستم مدیریتی این‌گونه کشورها به لحاظ مسائل بازیافت انرژی می‌تواند گزینه مناسبی محسوب گردد.
بااین‌حال در کشورهای درحال‌توسعه به دلیل میزان بالای مواد آلی و ارزش حرارتی پایین پسماندها،
استفاده از زباله سوزها ازلحاظ اقتصادی مقرون‌به‌صرفه نیست. در چنین شرایطی دفع بیولوژیکی پسماندها از طریق کمپوست یا هضم بی‌هوازی مناسب‌تر به نظر می‌رسد.
زیرا در هنگام انتخاب شیوه پردازش پسماندها، آنالیز فیزیکی پسماند، ارزیابی اقتصادی، اثرات زیست‌محیطی، رضایت‌مندی عموم و محصولات فرعی تولیدی از پردازش باید در نظر گرفته شود.
[caption id="" align="aligncenter" width="750"]
مدیریت تولید و بازیافت زباله در کشورهای توسعه‌نیافته[/caption]
در کشورهای توسعه‌نیافته، جمع‌آوری پسماندها اغلب بسیار ناکارآمد بوده و میزان جمع‌آوری پسماندها در این کشورها تقریباً معادل 30 تا 70 درصد است.
جمع‌آوری و دفع نامناسب پسماندها منجر به مشاهده زباله در کنار جاده‌ها، اطراف سطل‌های زباله و نیز گرفتگی زهکش‌ها و جوی‌های واقع در خیابان‌ها می‌گردد.
بسیاری از کشورها همچون فیلیپین و اندونزی در حال تدوین سیاست‌های زیست‌محیطی در جهت مدیریت مناسب پسماندها می‌باشند درحالی‌که در اعمال و اجرای این سیاست‌ها همچنان مشکلات قابل‌توجهی وجود دارد.
دفع پسماندها در این کشورها از طریق دفع کنترل‌شده و یا بعضاً مراکز دفن مهندسی است. استفاده از کمپوست و بازیافت در این کشورها رو به افزایش است. همچنین استفاده از زباله‌سوز نیز در بیمارستان‌های این کشورها رایج است.
در بسیاری از موارد جمع‌آوری به‌صورت تفکیک از مبدأ و بازیافت است. بازیافت در کشورهای درحال‌توسعه در حال رشد است. اما اغلب پسماندهای قابل بازیافت جمع‌آوری‌شده به دلیل کثیفی و اختلاط از کیفیت خوبی برخوردار نیست.
در شهرهای کوچک واقع در کشورهای توسعه‌یافته، مشارکت شهروندان در امر بازیافت و استفاده مجدد از پسماندها با هدف کاهش میزان پسماند از طریق سیاست‌های محلی به حداکثر خود رسیده است.
علیرغم حجم بالای پسماند در این کشورها، مدیریت پسماندها به نحو مطلوبی انجام می‌گیرد به‌طوری‌که نرخ جمع‌آوری در کشورهای توسعه‌یافته معادل 100 در صد بوده و حداکثر پسماندها از طریق سوزاندن در زباله سوزها دفع می‌گردد.
اکثر زباله سوزهای مخصوص پسماندهای جامد شهری موجود در جهان در کشورهای توسعه‌یافته آسیا قرار دارد.
در حال حاضر روزانه بیش از 48000 تن پسماند در شهرها و روستاهای کشور تولید می‌شود که از این میزان در حدود 37360 تن شهری و مابقی روستایی است.
سالانه مقدار قابل‌توجهی از مواد قابل بازیافت مانند کاغذ و پلاستیک در دل خاک مدفون می‌شوند، درصورتی‌که پسماندهای عادی پردازش شوند، حدود 71 در صد آن قابل بازیافت است و حدود 25 در صد آن قابل‌استفاده در سیستم‌های RDF و REJECT سوز است و میزان بسیار کمی به محل دفن انتقال خواهد یافت.
مقایسه روش‌های جمع‌آوری و بازیافت مواد:
روش‌های جمع‌آوری و بازیافت مواد شامل 3 روش می‌شود.
1. تفکیک در مبدأ
2. جمع‌آوری
3. جمع‌آوری و پردازش پسماند مخلوط
1. تفکیک در مبدأ: به همکاری و مشارکت زیاد و مستمر ساکنین محل نیاز داشته، جمع‌آوری آن پرهزینه، ولی هزینه‌های پردازش آن کم است.
2. جمع‌آوری: در آن مواد قابل بازیافت به‌صورت مخلوط می‌باشند، نیازمند حد متوسطی از همکاری تولیدکنندگان، مقدار متوسطی از هزینه جمع‌آوری افزوده‌شده و هزینه‌های پردازش است که درواقع حد واسط هزینه‌های روش اول و دوم است.
3. جمع‌آوری به‌صورت مخلوط و پردازش آن: به مشارکت و همکاری اضافی تولیدکنندگان نیاز نداشته و هیچ‌گونه هزینه جمع‌آوری ندارد اما هزینه‌های پردازش آن بالاست. ضمن اینکه ریسک تکنولوژی و فن‌آوری آن زیاد بوده، هزینه‌های اجرایی قابل‌توجهی دارد.
بازارها و محصولات حاصل از مواد بازیافت شده
تجربه نشان می‌دهد که چندین عامل موجب تأخیر در توسعه بازارهای بازیافت شده است:
1. کمبود آگاهی مصرف‌کنندگان در مورد محصولات بازیافت شده
2. کمبود اعتماد مصرف‌کنندگان به کیفیت محصولات تولیدی از مواد بازیافت شده
3. هزینه‌های اجتماعی و مزایای بازیافت در قیمت محصولات در نظر گرفته نشده است باوجوداینکه مزایای زیست‌محیطی محصولات بازیافت شده عموماً بسیار بیشتر از تولید آن محصولات از مواد خام است.
4. حمل‌ونقل مواد بازیافتی در بسیاری از شهرها و نواحی روستایی از نقطه جمع‌آوری تا واحد پردازش مرکزی دارای قیمت بالایی است.
5. بلاتکلیفی درباره نیازهای پایدار و حمایت از محصولات قابل بازیافت، عامل بازدارنده سرمایه‌گذاری در واحدهای مورداستفاده در بازیافت مواد است.
6. بازیابی و جداسازی مواد قابل بازیافت ویژه نظیر پلاستیک، روغن، لاستیک، و تولیدات نخاله‌های ساختمانی بسیار مشکل است و بهسازی تکنولوژیکی جهت افزایش راندمان بازیابی آنها موردنیاز است.
1. سند ملی محیط‌زیست
2. برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران
3. قانون مدیریت پسماندها
4. آیین‌نامه اجرایی مدیریت پسماندها
وزارت کشور، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صنایع، وزارت نیرو، وزارت نفت، سازمان حفاظت محیط‌زیست، سازمان صداوسیما، موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران.
متأسفانه علیرغم مشخص بودن غالب تکالیف و وظایف قانونی یادشده در رابطه با موضوع موردنظر، وضعیت موجود مدیریت پسماندهای کشور، وضعیت مناسبی نبوده در این شرایط نیاز به بازنگری و تحول در برخی قوانین و مقررات، برنامه‌ها و همچنین تأکید بر اجرای کامل برنامه‌های ناتمام پیشین ضروری به نظر می‌رسد.
1. عدم همکاری صداوسیمای جمهوری اسلامی (رسانه‌های ملی) و سایر رسانه‌ها و سازمان‌های متولی در زمینهٔ فرهنگ‌سازی، در راستای آشنایی مردم در مقوله پسماند
2. عدم یکپارچگی و همکاری فرابخشی برخی وزارت خانه‌هایی که در قانون و آیین‌نامه اجرایی به آنها اشاره شده
3. عدم تأمین مالی و تخصیص اعتبارات لازم جهت اجرایی شدن طرح‌های زمان‌بندی اعلام‌شده
4. عدم توان تخصصی لازم در امور مدیریت پسماند در کشور
5. عدم تعریف شاخص‌های عملکرد دستگاه‌های اجرایی مناسب در امور مدیریت پسماند
طرح‌های در حال اجرا و یا در دست مطالعه شهرداری‌ها در مناطق مختلف ایران
1. طرح استحصال بیو گاز در دفنگاه
2. تنظیف معابر و جمع‌آوری پسماندها (با توجه به نوع و خصوصیت معابر، میزان تردد وسایل نقلیه و تراکم جمعیت، بخشی از خدمات به‌طور سنتی و توسط کارگران و بخشی نیز توسط ماشین‌های جاروب و تانکرهای حاشیه شو و لبه شو ارائه می‌گردد)
3. احداث ایستگاه‌های انتقال
4. طرح ساماندهی ضایعات ساختمانی
5. طرح آموزش شهروندان برای تفکیک زباله از مبدأ
6. دفن زباله در سایت‌های مشخص و بهداشتی
1. اهداف زیست‌محیطی: گاز دفنگاه حاوی ترکیبات مضر و خطرناکی است که موجب تخریب لایه ازن و انتشار آلاینده‌ها در جو می‌شوند. با کنترل این گاز از انتشار آلاینده مثل دی‌اکسید کربن و ایجاد خطرات زیست‌محیطی ازجمله اثر گلخانه‌ای جلوگیری به عمل خواهد آمد.
2. اهداف بازیافت انرژی: بیو گاز جایگزین مناسب و پایداری برای سوخت‌های فسیلی مثل نفت و زغال‌سنگ است و از آن می‌توانیم به‌عنوان سوخت مطمئن برای مصرف محلی مثل نیروگاه برق استفاده نمود.
3. اهداف اقتصادی: با بازیافت بیو گاز، انرژی حاصل از آن را می‌توان به فروش رساند.
اهم خواص فیزیکی و شیمیایی ورمی کمپوست:
1. سبک و فاقد هرگونه بو
2. عاری از علف‌های هرز
3. حاوی میکروارگانیسم‌های هوازی مفید مانند ازتو باکتری
4. بالا بودن میزان عناصر اصلی غذایی در مقایسه با سایر کودهای آلی
5. دارا بودن عناصر میکرو مانند آهن، روی، مس و منگنز
6. دارا بودن مواد محرکه رشد گیاهی نظیر ویتامین‌ها به‌ویژه ویتامین B12
7. قابلیت بالای نگهداری آب و مواد غذایی
چهار راهکار مدیریتی برای مدیریت یکپارچه و تلفیقی پسماند:
1. کاهش تولید در مبدأ
2. بازیافت و تبدیل به کمپوست
3. سوزاندن (تأسیسات تبدیل پسماند به انرژی)
4. دفن در زمین
کاهش در مبدأ : تمرکز کاهش در مبدأ بر تقلیل تولید و کاهش میزان سمی بودن پسماند تولید شده است. مصرف‌کنندگان می‌توانند. از طریق خرید کمتر و استفاده مؤثرتر در این امر شرکت کنند. روند خرید محصولات دارای عمر مفید طولانی‌تر را شروع کرده و کاهش خرید محصولات یک‌بارمصرف را تجربه کنند. (راهنمای کاربردی مدیریت پسماند)
بازیافت باعث حفظ منابع محدود و با ارزش شده، نیاز به حفاری برای مواد خام را کاهش می‌دهد. درصورتی‌که بازیافت به شیوه مناسب انجام نشود می‌تواند مشکلات زیادی را به وجود آورد.
هرجایی که انجام بازیافت مجازاست دلیل ندارد که رشد داشته باشد. بلکه شرایط اقتصادی مناسب باعث رشد صنعت بازیافت می‌شود.
تجهیزات سوزاندن می‌تواند. انرژی مفید را به شکل بخار یا به شکل جریان برق، فراهم نماید. بسته به وضعیت اقتصادی انرژی در منطقه می‌تواند سود ده یا بی‌فایده باشد.
هزینه زیاد دستگاه‌های زباله‌سوز، پیچیدگی نسبتاً زیاد بهره‌برداری مطمئن و اقتصادی آنها و حقیقت مشکوک بودن مردم به امنیتشان، باعث محدودیت استفاده از زباله سوزها شده است.
دفن زباله شیوه‌ای از مدیریت پسماند است که هیچ‌کس طالب آن نبوده ولی همه به آن نیازمندند. تکنولوژی و عملکرد دفن زباله به شیوه مدرن می‌تواند حفاظت و بهداشت انسان و محیط را به همراه داشته باشد.
راهکارهای میان‌مدت برای بهبود مدیریت پسماند شهری:
• ایجاد مدیریت یکپارچه برای ساماندهی مدیریت پسماندهای شهری به‌منظور همکاری و هماهنگی دستگاه‌های اجرایی و مراکز آموزشی برای اجرای طرح‌های مدیریت پسماند • تشویق و جلب مشارکت سازمان‌ها، شهروندان، بخش خصوصی، سازمان‌های مردم‌نهاد. • کاهش آلودگی‌های ناشی از ذخیره‌سازی، جمع‌آوری، دفع غیراصولی پسماندهای شهری. • کمک به تهیه و هدایت و اجرای برنامه‌های اقتصادی موردنیاز برای کاهش میزان تولید پسماند و کاهش مصرف. • توسعه طرح‌های تحقیقاتی و افزایش پژوهش در ابعاد مختلف مدیریت پسماند. • انجام برنامه‌های بازیافت و استفاده از روش‌های علمی استاندارد برای احداث تأسیسات مناسب بازیافت. • نظارت بر جمع‌آوری و دفع پسماندهای بیمارستانی و اجرای طرحی جداگانه برای جمع‌آوری و دفع پسماندهای عفونی و آلوده.
کاهش در مبدأ:
نیازهای اطلاعاتی برای کاهش در مبدأ؛ جمع‌آوری اطلاعات مفید برای اندازه‌گیری کاهش در مبدأ امری حیاتی است. زیرا هر اجتماعی باید بداند کدام منبع، چه نوع پسماندی و چه مقدار تولید می‌کند. بنابراین جوامع باید اطلاعاتی پیرامون موارد زیر جمع‌آوری کنند:
1. مقدار پسماند در نواحی مسکونی
2. مقدار پسماند در نواحی تجاری
3. جمعیت ساکن
4. مجموع حرفه‌ها
5. پیش‌بینی‌های تغییر جمعیت
6. شاخصی از فعالیت اقتصادی.
کاهش دادن سمیت پسماند: به‌طورکلی سه روش برای کاهش دادن ترکیبات سمی پسماند وجود دارد
1. نخستین روش شامل بهینه‌سازی روش‌های مدیریت پسماند است تا از طریق بازیافت، بخشی از پسماندهای سمی را که نهایتاً دور ریخته می‌شوند، کاهش داد. اثرات فوری این روش با محدودیت‌های طولانی‌مدت خنثی می‌شود.
2. دومین روش تغییر دادن ترکیب موادی است که در فعالیت‌های تجاری و خانگی است. این روش ضمن داشتن اثرات طولانی‌مدت اثرات فوری آن کمتر است.
3. روش سوم می‌کوشد تا فرآیندهای تولید صنعتی را طوری تغییر دهد که ورودی مواد سمی کاهش یابد.
1. تولید گاز، برق و کود کمپوست شده از زباله‌های فسادپذیر
2. بازیافت زباله‌های فلزی و پلاستیکی و استفاده مجدد از آنها
3. بازیافت زباله‌های کاغذی و مقوا
4. بازیافت تایر اتومبیل
5. بازیافت شیشه
جمع‌بندی
در سال‌های اخیر قوانین و آیین‌نامه‌های خوبی برای مدیریت پسماندهای شهری در کشور ما تصویب‌شده و همچنین از سوی سازمان‌های مسئول در زمینهٔ مدیریت پسماند در کشور ما ازجمله سازمان حفاظت محیط‌زیست و شهرداری‌ها مطالعات خوبی در زمینهٔ مدیریت پسماندها صورت گرفته.
اما با توجه به رشد روزافزون شهرنشینی در کشور و تغییر یافتن نوع زباله‌ها در هرسال با تغییر در الگوهای مصرف مردم باید سیستم مدیریت قابلیت تغییر و به‌روز شدن را کسب کند.
این امر امکان‌پذیر نیست مگر با هماهنگی و یکپارچگی دستگاه‌های ذی‌ربط در این امر و به‌روز کردن دانش مدیران و کارشناسان در دستگاه‌های مختلف با استفاده از تجربیات جهان.
آمارگیری از نوع و میزان تولید پسماند در مناطق جغرافیایی کشو ر می‌تواند در تصمیم‌گیری برای مناسب‌سازی شیوه‌های اجرا هم می‌تواند مفید باشد که به نظر می‌رسد در کشور ما این امر کمتر صورت گرفته.
در آیین‌نامه مدیریت پسماند اشاره‌شده که سازمان استاندارد موظف است استانداردهای لازم را برای پسماندها در یک بانک جامع اطلاع‌رسانی ارائه دهد که به نظر می‌رسد تاکنون چنین کاری صورت نگرفته است.
نویسنده: جناب آقای مجید عبدالله زاده از دانش پذیران دوره چهارم تربیت کوچ حرفه‌ای کسب‌وکار ویدان
تمام حقوق مادی و معنوی برای ویدان محفوظ می‌باشد
