اهمیت و ضرورت ارائه آموزش‌های کارآفرینی و تلفیق آن با آموزش‌های مهارتی

امروزه آموزش‌های کارآفرینی به یکی از مهم‌ترین و گسترده‌ترین فعالیت‌های نهادهای آموزشی کشور تبدیل شده است. به تعبیری دیگر کارآفرینی، کانون و مرکز ثقل کار و تلاش و پیشرفت بشر در عصر حاضر تلقی می‌شود.

کارآفرینی به‌منظور ایجاد رشد و نمو در جوامع، نیازمند وجود فرهنگ خاصی است و با توجه به اهمیت کلیدی کارآفرینی در اقتصادی نوین، نظام آموزشی کشور برنامه‌های مفصلی را برای بسط چنین فرهنگی در جامعه تدارک دیده است.

شناسایی و تشخیص فرصت‌های کارآفرینانه و توسعه آموزش کارآفرینی در جامعه به‌عنوان موتور محرک تولید و توسعه اقتصادی و از سویی پرورش‌دهنده و تقویت‌کننده روحیه سرمایه‌گذاری و بهره‌وری در نیروی انسانی تلقی می‌شود.

تلفیق آموزش‌های مهارتی و آموزش‌های کارآفرینی با تربیت منابع انسانی ماهر و دارای تفکر کارآفرینی، زمینه حضور مهارت آموختگان را در عرصه کارآفرینی فراهم و مسیر رشد و پویایی و ایجاد اشتعال پایدار را در جامعه مهیا می‌سازد.

ازآنجاکه آموزش‌های مهارتی در تأمین منابع انسانی متخصص در جامعه، نقش اساسی دارد، توجه به مقوله کارآفرینی توأم با مهارت‌آموزی به توسعه بهتر این امر کمک می‌کند.

چراکه تغییر رویکرد مهارت آموختگان از کارجویی به کارآفرینی به سبب درک این مطلب است که در دنیای امروز، فردی نسبت به سایرین دارای مزیت رقابتی است که پا را از حوزه دانش و مهارت فردی فراتر گذاشته و در حل مسائل کسب‌وکار آن محدوده تخصص و مهارت بیشتری داشته و موفق عمل کند.

ازاین‌رو یکی از چالش‌های بزرگ کشور، حضور دانش‌آموختگان و مهارت آموختگانی است که فاقد توانایی‌های فردی و مهارت‌های لازم در جهت ایجاد و توسعه کسب‌وکار و همچنین فاقد قابلیت و توانایی تشخیص و ایجاد فرصت‌های کارآفرینانه می‌باشند.

این امر لزوم و ضرورت همراهی آموزش‌های کارآفرینی و مهارتی را در راستای تحقق اهداف آموزش و اشتغال نشان می‌دهد. بنابراین افراد بایستی دانش و مهارت‌های فنی، توانایی‌هایی ازجمله ریسک‌پذیری، خلاقیت و ایده پردازی را داشته باشند.

نقش شرکت‌های دانش‌بنیان

با توجه به نقش ارزشمند شرکت‌های دانش‌بنیان بر اساس هم‌افزایی علم و ثروت در توسعه اقتصاد دانش‌محور، ثروت آفرینی، ایجاد اشتغال پایدار و تولید و صادرات کالا و خدمات دانش‌بنیان، سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای می‌تواند با تکیه بر رسالت اصلی خود یعنی مهارت‌آموزی و تلفیق آن با مهارت‌های کارآفرینانه، مسیر کاربردی نمودن و بهره‌برداری از قابلیت‌های ایجادشده در دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی صاحب ایده‌های نو که از طریق ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان پا به عرصه کسب‌وکار نهاده‌اند را حمایت نماید.

و در این راستا و در تکمیل توانمندی علمی مجموعه‌های دانش‌بنیان و نخبه با ارائه آموزش مهارت‌های نرم همچون توانایی کار تیمی، مهارت‌های ارتباطی، مدیریت زمان، هوش هیجانی و ... مسیر دستیابی به اهداف دانش‌بنیان را در کشور هموارتر و رشد مداوم، توسعه و تقویت نهادهای فعال علمی، ایجاد و شکل‌گیری، رفع موانع و چالش‌های پیش رو و همچنین ثمردهی شرکت‌های دانش‌بنیان را تسریع بخشد.

تجربه موفق کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه در اجرای طرح تلفیق مهارت‌های فنی با آموزش‌های کارآفرینی موجب گردیده تا سایر کشورها نیز در این مسیر گام نهاده و برای شکل‌گیری کسب‌وکارهای نوآورانه اهمیت خاصی قائل شده و مسیر رشد و شکوفایی کسب‌وکارهای نو را با حمایت از توسعه فرهنگ و تفکر کارآفرینانه در بین دانش‌آموختگان و مهارت آموزان در پیش گیرند.

اهمیت ارائه آموزش‌های کارآفرینی همراه با آموزش‌های مهارتی در مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای به شرح ذیل بیان می‌گردد:

- ایجاد روحیه و فرهنگ کارآفرینی در مهارت آموزان - آگاه‌سازی مهارت آموزان در راستای تشخیص و شناسایی فرصت‌های کارآفرینانه - بسترسازی و حمایت از مهارت آموزان دارای ایده - ایجاد انگیزه و تفکر کارآفرینانه در مهارت آموزان - شناسایی، هدایت و توانمندسازی مهارت آموزان دارای روحیه کارآفرینی - کاهش فاصله موجود در بین برنامه‌های آموزشی مهارتی و فعالیت‌های اقتصادی و بازار محور - افزایش استقبال از آموزش‌های مهارتی به‌عنوان مسیری در جهت اشتغال پایدار - فراهم‌سازی بستری مناسب برای آموزش‌های کسب‌وکار نوآورانه - به‌روزرسانی و ارتقاء سطح آموزش‌های مهارتی با تلفیق آموزش‌های کارآفرینی - همسوسازی آموزش‌های مهارتی و فنی با آموزش‌های کارآفرینی و ایجاد محیط کارآفرینانه - کسب جایگاه ویژه در اکوسیستم کارآفرینی با پرورش مهارت آموختگان مؤثر در چرخه کارآفرینی کشور

در راستای نیل به اهداف فوق ایجاد تغییراتی در روش‌های ارائه آموزش‌های مهارتی در مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای ضرورت می‌یابد تا با ایجاد تغییر در الگوهای قدیمی آموزشی، شیوه‌های نوین آموزشی را بر اساس همراهی آموزش‌های کارآفرینی با آموزش‌های مهارت محور و فنی در جهت ایجاد، بهبود و توسعه کسب‌وکارهای نوآورانه، نوپا و فناورانه بکار گرفت.

ازجمله تغییرات ضروری در ایجاد بستری مناسب در راستای اجرای این رویکرد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- ایجاد نگرش جدید به آموزش‌های کارآفرینی به‌عنوان مکمل آموزش‌های مهارتی - اصلاح اهداف آموزشی و تدوین استانداردهای تلفیقی - تغییر در استراتژی و شیوه برگزاری دوره‌های آموزشی مهارتی - تغییر در برنامه‌ریزی آموزش‌های مهارتی در مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای و آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای آزاد - تعیین جایگاه ویژه جهت ارائه آموزش‌های کارآفرینی - برنامه‌ریزی بلندمدت در راستای پرورش مهارت آموزان توانمند با پتانسیل کارآفرینی

فلذا به‌منظور انسجام‌بخشی به فعالیت‌های مرتبط کارآفرینی برای کسب مهارت‌های نرم و متعاقباً ورود به بازار اشتغال و کسب‌وکار کشور، ایجاد و توسعه "مراکز تخصصی آموزش‌های کارآفرینی و مهارت‌های کسب‌وکار" و " کارگاه‌های کارآفرینی مهارت محور" بایستی به‌صورت ویژه در رأس مأموریت و برنامه‌های سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور قرار گیرد.

به نحویکه در این مراکز تمامی فرآیند کارآفرینی از شکل‌گیری ایده تا مرحله ورود به بازار موردتوجه است همچنین موقعیتی جهت شناسایی کارآفرینان بالقوه و تیم کاری آنان، امکان بررسی ایده‌ها، ارائه خدمات آموزشی کارآفرینی و مهارتی، مشاوره، فضای کاری، منتورینگ، تأمین مالی دوره نوزادی و نوپایی تا مرحله ورود به بازار و جذب سرمایه‌گذار را فراهم می‌نماید.

در این مراکز آموزش‌های اختصاصی مبتنی بر انجام وظایف و فعالیت‌های خاص در حوزه کارآفرینی برای گروهای هدف که شامل مهارت آموختگان فنی و حرفه‌ای، دانشجویان و دانش آموزان، سربازان، مدیران کلیه مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای، شاغلین بنگاه‌های اقتصادی، گروه‌های استارتاپی، روستائیان و..... می‌باشند در سه دسته قابل‌تفکیک به همراه مشاوره می‌تواند ارائه شود:

• آموزش درزمینهٔ ایده سازی و نوآوری و خلاقیت و تحلیل امکان‌سنجی جهت توسعه مفهوم کارآفرینی به‌منظور تولید محصول و یا ارائهٔ خدمات جدید.

•آموزش تخصصی جهت آشنایی با شیوه‌های مدیریت صحیح کارآفرینی اعم از مستقل و سازمانی که از طریق آن با حمایت و پشتیبانی و تشویق می‌توان محصول و خدمات جدید را به تکامل رساند و حیطه فعالیت را گسترده‌تر نمود.

• آموزش‌های تخصصی کاربردی همراه با دیدگاه‌های کارآفرینی نظیر چگونگی تأمین منابع مالی، استراتژی‌های بازاریابی، حسابداری، بودجه‌بندی و مالیات و...

همچنین از دیگر اموری که می‌تواند در مرکز تخصصی کارآفرینی و مهارت‌های کسب‌وکار انجام گیرد مشاوره کسب‌وکار در زمینه‌های مختلف من‌جمله: در زمینه‌های ارزیابی ویژگی‌های شخصیتی فرد برای شروع یک کسب‌وکار، ارزیابی و ثبت ایده، تهیه بوم مدل کسب‌وکار، مجوزهای مربوطه لازم برای شروع، روش‌های تأمین مالی برای شروع کسب‌وکار می‌باشد.

نویسندگان: جناب آقای کمال احمدآلی و سرکار خانم فاطمه آروانه کارگروه تخصصی آموزش‌های کارآفرینی و مهارتی سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور