ذهن آگاهی نوعی مدیتیشن است که در آن بر آگاهی شدید ازآنچه در لحظه احساس میکنیم، بدون تفسیر یا قضاوت تمرکز میکنیم.
تمرین تمرکز حواس شامل روشهای تنفس، تصویرسازی هدایتشده و سایر تمرینها برای آرام کردن بدن و کمک به کاهش استرس است.
ذهن آگاهی یعنی انتخاب آگاهی از تجربه لحظه حال و درگیر شدن کامل با آن، هر چه که باشد، بدون اینکه بخواهیم آن را تغییر دهیم یا آرزو کنیم که متفاوت باشد.
یکی از راههایی که میتوانیم آگاهی را به لحظه حال برسانیم این است که به حواس خود توجه کنیم.
یعنی آنچه میتوانیم ببینیم، بشنویم، بچشیم، لمس کنیم و ببوییم.
بدون اغماض راوی درونی خود، فقط میتوانیم رنگها، شکلها، حرکت، نسیم روی پوستمان، خورشید روی صورتمان یا بوی علفهای بریدهشده در هوا را بپذیریم.
صدا در ذهن ما شروع میشود، این امری مسلم است و این یک عملکرد طبیعی مغز است.
در ذهن آگاهی، ما سعی نمیکنیم با آن مبارزه کنیم یا آنرا متوقف کنیم، فقط متوجه آن میشویم و توجه خود را به حواس خود برمیگردانیم.
در ذهن آگاهی ما تمرین میکنیم که نسبت به همه تجربهها، هر چه که هست، علاقهمند و کنجکاو باشیم، بدون اینکه بخواهیم آن را تغییر دهیم یا آرزو کنیم که متفاوت باشد.
در این معنا ما از این مفهوم برای فرار یا اجتناب ازآنچه ناخوشایند است استفاده نمیکنیم، بلکه بهآرامی و به تدریج نحوه ارتباط خود را با آن تغییر میدهیم.
در این زمینه، تمرکز حواس بهعنوان بخشی از یک برنامه کوچینگ میتواند از طریق مختلف بسیار حامی باشد.
افرادی که بهطور منظم ذهن آگاهی را تمرین میکنند، شفقت بیشتری نسبت به خود دارند.
آنها وقتی مشکلی را تجربه میکنند خودشان میپذیرند و میبخشند و کمتر درگیر صحبتهای ذهنی خود انتقادی هستند که منجر به رفتارهای بازدارنده هدف میشود.
تمرین ذهن آگاهی بهصورت منظم باعث میشود استراتژیهای مقابلهای بیشتری برای مقابله با ناراحتی فیزیکی داشته باشیم.
زیرا وقتی ناراحتی ظاهر میشود، بهجای درگیر شدن با افکاری در مورد دوستنداشتن این تجربه،"کیفیت" احساس را بررسی میکنیم.
افرادی که تمرکز حواس و آگاهی ذهن را تمرین میکنند، میدانند که تجربه دائماً در جریان است این به آنها کمک میکند که به راه خود ادامه دهند و رضایت بیشتری را تجربه کنند زیرا میدانند " این نیز خواهد گذشت "
ازآنجاییکه افرادی که بهطور منظم تمرکز حواس را تمرین میکنند، برای مقابله با ناراحتیهای عاطفی و جسمی مجهزتر هستند.
زیرا افزایش انعطافپذیری را تجربه میکنند که در سایر زمینههای زندگی گسترش مییابد.
برای کوچ، حضور در لحظه، قدرت است. وقتی حضور داشته باشند بهتر گوش میدهند، تفسیر میکنند و ارتباط برقرار میکنند و این بدان معناست که تعاملات بیشتر بر اساس واقعیت یک موقعیت است، نه بر اساس ادراک کوچ از آنها.
یکی از نقشهای اصلی کوچ بهعنوان مربی، کمک به مشتریان برای کشف محدودیتها و کشف و اتخاذ گزینه های جایگزین است.
ذهن آگاهی با ایجاد فاصلهای از سروصدای مداوم در دنیای امروز، این امر را تسهیل میکند.
بخشی از کوچینگ این است که به مشتریان کمک کند تا از وضعیت خود در جهان بیشتر آگاه شوند، بهعنوانمثال؛ باورها، عادات آنها، اینکه چگونه ممکن است خود را محدود کنند و ارزشهای خود را زندگی کنند.
برای اینکه واقعاً به رشد مشتری خود خدمت کنیم، بهعنوان مربی باید در کنار تجربه خود و مشتری خود، حضور داشته باشیم و درعینحال کاملاً روی مشتری خود تمرکز کنیم و بهطور واقعی پاسخ دهیم.
۱. آماده شدن برای جلسه کوچینگ: تمرین ذهن آگاهی توانایی را برای حضور در هر جلسه با چشمانی تازه افزایش میدهد. این باعث میشود آرام باشیم. بنابراین حاضرتر، کنجکاوتر و خلاقتر خواهیم بود.
۲. حفظ تمرکز در طول جلسات: ذهن آگاهی کمک میکند که از سرگردانی ذهن دور بوده و با آگاهی و توانایی قضاوتهایمان را دور بزنیم.
۳. نگهداشتن فضا بدون وابستگی عاطفی: ذهن آگاهی کمک میکند تا به فرایند و تدبیر مشتری اعتماد کرده و ازنظر عاطفی درگیر داستان آنها یا پریدن به داستان خود نباشیم. این امر، کنجکاوی، شهود و ظرفیت عمیقتری را امکانپذیر میکند.
تحقیق ذهن آگاهی
علم ذهن آگاهی غیرقابلانکار است. ما بیش از 40 سال تحقیق در مورد اثربخشی قابلتوجه ذهن آگاهی در زمینههایی مانند کاهش استرس، فرآیندهای عصبی، سلامت و بهرهوری داریم.
در اینجا چند تحقیق قدرتمند در مورد ذهن آگاهی آورده شده است.
مطالعه اخیر مؤسسه رهبری آگاهانه در مورد اثربخشی آموزش رهبری آگاهانه به مدیران این افزایش قابلتوجه را پس از آموزش نشان داد:
افزایش 34 درصدی در توانایی عملکرد تحتفشار محققان علوم اعصاب، با استفاده از تصویربرداری از مغز، دریافتند که تمرین تمرکز حواس، هم فعالیت و هماندازه قشر جلوی مغز را افزایش میدهد، که ناحیه تنظیمکننده مغز است:
محققان همچنین دریافتهاند که تمرین تمرکز حواس درواقع باعث کوچک شدن آمیگدال میشود. آمیگدال مرکز "جنگ یا گریز" مغز است که تنظیم میکند:
بهطور خلاصه، این تحقیق به ما میگوید که ذهن آگاهی ابزار ساده و درعینحال قدرتمند ما برای افزایش سلامت، شناخت و عملکرد ما است.
در فرایند کوچینگ به دلایل زیر مهارت ذهن آگاهی سلاحی مفید و ضروری است:
• مواجههٔ مراجع با مشکل و مسئلهٔ واقعی و نیز روبهرو شدن با واقعیت، امکانات و محدودیتها؛ • تحلیل وضعیت موجود و پذیرش آن؛ • عبور از رکود و همچنین تصمیمگیری درست و بهموقع و قدم برداشتن در مسیر اقدام و عمل.
داشتن ذهنِ آگاه به دلیل تمرکز بر زمان حال و رهایی از گیر افتادن در گذشتهای که گذشته و آیندهای که هنوز نیامده است، بسیار کمک میکند تا بتوانیم دقیق و روشن به سؤالهای پیش رو در فرایند کوچینگ پاسخ شفاف و روشن بدیم.
اصولاً یکی از اهداف و کارکردهای کوچینگ شفافیت بخشیدن به مسیر پیش روی مراجع است.
بدون شک در دنیای امروز و باتوجه به یافتههای علم روانشناسی برای هر فردی لازم و ضروریست توجه آگاهی را جزو جدانشدنیِ زندگی روزمرهاش قرار دهد.
این مهارت باید بهعنوان یک عامل تربیتی مؤثر و مهم تلقی شود که سن و جنس نیز نمیشناسد.
نویسنده: سرکار خانم اکرم خمسه از دانش پذیران دوره سوم تربیت کوچ حرفهای کسبوکار ویدان