چرا خیلی از جلسات کوچینگ تاثیرگذار نیستند؟ چرا افراد علی‌رغم تلاش برای تغییر، اغلب به نقطه‌ی اول برمی‌گردند؟ روش کواکتیو کوچینگ (Co-Active Coaching) برای پاسخ به این چالش‌ها طراحی شده است. این روش، با ترکیب علم، هنر و فلسفه‌ای منحصر به فرد، رویکردی ارائه می‌دهد که مشکلات سطحی را برطرف می‌کند و به عمق زندگی افراد نفوذ می‌کند.
مدل کواکتیو کوچینگ یعنی روشی برای کمک به افراد که در آن کوچ و مراجعه‌کننده مثل یک تیم با هم کار می‌کنند. کوچ به مراجعه‌کننده کمک می‌کند توانایی‌های خودش را کشف کند، به راه‌حل‌ها برسد و تغییراتی مثبت و ماندگار در زندگی‌اش ایجاد کند. این روش باور دارد که همه آدم‌ها خلاق و توانمند هستند و فقط نیاز دارند کسی کنارشان باشد تا بهتر فکر کنند و تصمیم بگیرند.
روش کواکتیو کوچینگ برای اولین بار توسط نویسندگان برجسته‌ای مثل هنری کیمسی-هاوس، کارن کیمسی-هاوس، فیلیپ سنداهل و لورا ویتوورث معرفی شد. این رویکرد بر اساس این باور شکل گرفته است که هر فرد ذاتاً خلاق، کامل و توانا است و می‌تواند راه‌حل‌های خود را برای مشکلاتش پیدا کند. واژه "کواکتیو" نشان‌دهنده‌ی همکاری و هم‌افزایی بین کوچ و مراجعه‌کننده است؛ رابطه‌ای که در آن هر دو طرف مسئولیت رشد و پیشرفت را به طور مشترک بر عهده دارند.
روش کواکتیو در دهه ۱۹۹۰ میلادی به عنوان رویکردی نوین معرفی شد و از آن زمان تاکنون، به دلیل کاربرد گسترده و تاثیر عمیق خود در زندگی افراد و سازمان‌ها، مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. این روش، فراتر از کوچینگ سنتی، بر توانمندسازی مراجعه‌کننده تمرکز دارد و تلاش می‌کند او را به یک شریک فعال در فرآیند تحول تبدیل کند.
این رویکرد، کوچینگ را از یک مشاوره یک‌طرفه به یک سفر تعاملی و پویای رشد فردی تبدیل می‌کند. در این مسیر، کوچ نقش یک راهنما را ایفا نمی‌کند که به شما بگوید چطور زندگی کنید؛ بلکه همراه شماست تا با کمک قدرت تفکر، بینش و خلاقیت خودتان، بهترین مسیر را پیدا کنید. روش کواکتیو کوچینگ بر چهار اصل کلیدی بنا شده است:
این اصل تأکید دارد که هر فرد در ذات خود خلاق، توانمند و کامل است. به این معنا که نیازی به راهنمایی مستقیم یا دستورالعمل‌های از پیش تعیین‌شده ندارد. در مدل کواکتیو کوچینگ، کوچ نقش راهنما ندارد، بلکه یک تسهیل‌گر است که مسیر را برای مراجع روشن می‌کند. کوچ به جای ارائه پاسخ‌های آماده، با ایجاد فضای گفتگو و کاوش ذهنی، به مراجع کمک می‌کند خودش راه‌حل‌های مناسب را کشف کند. این شیوه حس اعتماد به نفس و استقلال فرد را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود او مسئولیت تغییرات زندگی‌اش را بر عهده بگیرد.
چرا این اصل مهم است؟
وقتی افراد باور داشته باشند که پاسخ‌ها درون خودشان قرار دارد، احساس توانمندی بیشتری می‌کنند و انگیزه‌ی بیشتری برای تغییر خواهند داشت.
زندگی یک پازل سخت و پیچیده است که قطعات مختلف آن، مثل کار، خانواده، روابط، سلامتی، رشد شخصی و معنوی، به یکدیگر مرتبط هستند. روش کواکتیو کوچینگ معتقد است که نمی‌توان یک بخش از زندگی را به‌تنهایی تغییر داد، بدون اینکه تأثیر آن بر سایر جنبه‌ها را در نظر گرفت.
کوچ به جای حل یک مشکل خاص، چگونه عمل می‌کند؟
- به تصویر بزرگ‌تر نگاه می‌کند و تأثیرات هر تصمیم را بر سایر بخش‌های زندگی بررسی می‌کند.
- از مراجعه‌کننده می‌خواهد روابط میان چالش‌های مختلف را ببیند.
- او را ترغیب می‌کند تغییری پایدار و متعادل در زندگی‌اش ایجاد کند.
به عنوان مثال، اگر کسی در کارش احساس نارضایتی کند، شاید دلیل آن فقط محیط کار نباشد، بلکه عدم تعادل بین زندگی شخصی و حرفهای او باشد.
کوچ و مراجعه‌کننده در این رابطه به عنوان شرکای برابر عمل می‌کنند. کوچ به جای ارائه راه‌حل‌های از پیش تعیین شده، فضایی را ایجاد می‌کند که مراجعه‌کننده بتواند خودش به پاسخ‌ها برسد. این همکاری مشترک باعث می‌شود که مراجعه‌کننده احساس مالکیت بیشتری نسبت به تصمیمات و تغییرات خود داشته باشد و مسئولیت تغییرات را بپذیرد.
چرا این نوع رابطه مؤثرتر است؟
- مراجعه‌کننده حس مالکیت بیشتری نسبت به تصمیمات خود پیدا می‌کند.
- این رویکرد، حس اعتماد و شفافیت را در رابطه کوچ و مراجعه‌کننده تقویت می‌کند.
- مراجعه‌کننده به جای دریافت پاسخ‌های آماده، مهارت‌های حل مسئله و تصمیم‌گیری را در خود تقویت می‌کند.
سوالات قدرتمند یکی از مهم‌ترین ابزارهای کواکتیو کوچینگ هستند. این سؤالات به مراجع کمک می‌کنند نگاه عمیق‌تری به مسائل خود داشته باشد و پاسخ‌هایی را بیابد که پیش از این به آن‌ها فکر نکرده بود. کوچ با گوش دادن فعال و ایجاد فضای گفت‌وگوی آزاد، مراجعه‌کننده را تشویق می‌کند فراتر از سطح مشکلات نگاه کند و به ریشه‌ی اصلی چالش‌ها برسد.
ویژگی‌های یک سوال قدرتمند:
- مراجعه‌کننده را به تفکر عمیق‌تر وادار می‌کند.
- ذهن او را از چهارچوب‌های همیشگی خارج می‌کند.
- به او کمک می‌کند گزینه‌های بیشتری برای حل مشکلات پیدا کند.
به عنوان مثال، به جای اینکه بپرسد:
"چرا در کار خود موفق نیستی؟"
یک سوال قدرتمند این است:
"اگر هیچ مانعی در مسیرت نبود، چه تغییری در کار خود ایجاد می‌کردی؟"
این نوع پرسش‌ها مراجعه‌کننده را از فضای شکایت و ناامیدی خارج کرده و او را به سمت کشف راه‌حل‌های جدید هدایت می‌کند.
کواکتیو کوچینگ فقط به گفتگوهای معمولی خلاصه نمی‌شود؛ مجموعه‌ای از مهارت‌های عمیق و تکنیک‌های حرفهای را در بر می‌گیرد که کوچ را قادر می‌سازد تأثیر واقعی بر زندگی مراجعه‌کننده بگذارد. یک کوچ موفق، نه راه‌حل‌های آماده ارائه می‌دهد و نه نقش مشاور را بازی می‌کند. بلکه با استفاده از ابزارهای زیر، مراجعه‌کننده را به کشف بهترین نسخه از خودش هدایت می‌کند.
همه ما در طول روز حرفهای زیادی می‌زنیم، اما چند نفر واقعاً به عمق گفته‌های ما گوش می‌دهند؟ گوش دادن فعال، هنر شنیدن چیزی فراتر از کلمات است.
چرا گوش دادن فعال مهم است؟
- کوچ فقط به آنچه گفته می‌شود گوش نمی‌دهد، بلکه احساسات، سکوت‌ها و ناگفته‌ها را هم درک می‌کند.
- این نوع گوش دادن، کوچ را قادر می‌سازد موضوعات پنهان و چالش‌های واقعی مراجعه‌کننده را کشف کند.
- مراجعه‌کننده احساس می‌کند که واقعاً شنیده شده و در نتیجه راحت‌تر به سمت حل مسائل پیش می‌رود.
یک تمرین ساده برای بهبود گوش دادن فعال:
به جای اینکه هنگام مکالمه در ذهن خود به دنبال پاسخ باشید، چند ثانیه مکث کنید، روی احساسات طرف مقابل تمرکز کنید و سپس واکنش نشان دهید. این تمرین به شما کمک می‌کند حضور بیشتری در گفتگوها داشته باشید.
سؤال‌های معمولی پاسخ‌های معمولی دارند، اما سؤال‌های قدرتمند، مراجعه‌کننده را مجبور می‌کنند عمیق‌تر فکر کند و پاسخ‌هایی پیدا کند که شاید هرگز به آن‌ها توجه نکرده بود.
ویژگی‌های یک سؤال قدرتمند:
- مسیر تفکر مراجعه‌کننده را تغییر می‌دهد.
- او را از محدوده‌ی امن ذهنی‌اش خارج می‌کند.
- به او کمک می‌کند که مسئله را از زاویه‌ای متفاوت ببیند.
مثال‌های سؤالات قدرتمند در کوچینگ کواکتیو:
- اگر هیچ ترسی نداشتی، چه تغییری در زندگی‌ات ایجاد می‌کردی؟
- چه چیزی در زندگی تو واقعاً مهم است که تاکنون نادیده گرفته‌ای؟
- اگر محدودیت‌های فعلی وجود نداشتند، آینده ایده‌آل تو چه شکلی بود؟
چنین سؤالاتی مراجعه‌کننده را از فکرهای کلیشه‌ای خارج کرده و او را به بینش‌های جدیدی می‌رساند.
بیشتر افراد وقتی کلمه‌ی بازخورد را می‌شنوند، نگران انتقاد و ایرادگیری می‌شوند. اما در کواکتیو کوچینگ، بازخورد بر اساس کشف و تقویت نقاط قوت ارائه می‌شود، نه سرزنش کردن یا اصلاح اشتباهات.
یک کوچ حرفهای چگونه بازخورد می‌دهد؟
- به جای گفتن «چرا این کار رو درست انجام ندادی؟»، می‌پرسد: «کجای این مسیر احساس قدرت و توانمندی داشتی؟»
- به مراجعه‌کننده کمک می‌کند توانمندی‌هایش را ببیند و آن‌ها را تقویت کند.
- بازخورد او الهام‌بخش و سازنده است، نه سرزنش‌آمیز.
مثال بازخورد اثربخش:
- بازخورد ضعیف: «بهتر بود بیشتر تلاش می‌کردی.»
- بازخورد اثربخش: «دیدم که برای این کار انرژی زیادی گذاشتی. چه چیزی باعث شد که این مسیر برایت چالش‌برانگیز باشد؟»
جلسات کوچینگ، صرفاً یک گفتگوی عادی نیستند. کوچ با مدیریت انرژی جلسه، مراجعه‌کننده را در مسیر رشد نگه می‌دارد و از افت انگیزه جلوگیری می‌کند.
چطور یک کوچ انرژی جلسه را مدیریت می‌کند؟
- ایجاد حس مثبت و انگیزه‌بخش: کوچ فضای امنی ایجاد می‌کند که مراجعه‌کننده احساس راحتی و اعتماد کند.
- شناخت لحظات حساس: کوچ متوجه می‌شود که چه زمانی باید انرژی جلسه را بالا ببرد و چه زمانی فضا را آرام‌تر کند.
- کمک به عبور از موانع ذهنی: بسیاری از مراجعه‌کنندگان با چالش‌های ذهنی مثل شک و تردید مواجه‌اند. کوچ با ایجاد حس اعتمادبه‌نفس، مسیر را برای آن‌ها روشن می‌کند.
تمرین مدیریت انرژی برای کوچ‌ها:
اگر مراجعه‌کننده‌ای ناامید یا بی‌انگیزه به نظر می‌رسد، از او بخواهید یک لحظه چشمانش را ببندد و تصور کند که به هدفش رسیده است. این کار باعث افزایش انرژی و انگیزه درونی او می‌شود.
چرخ زندگی از ابزارهای مهم در کوچینگ است که به شما کمک می‌کند تمام ابعاد زندگی‌تان را ارزیابی کنید. این ابزار شامل بخش‌های مختلفی مانند:
- سلامت
- وضعیت مالی
- رشد فردی
- روابط اجتماعی
- معنویت
- شغل و کسب‌وکار
در این تمرین، هر فرد به هر یک از این ابعاد نمره‌ای از 0 تا 10 می‌دهد و سپس این نمرات روی دایره‌ای ترسیم شده و تصویری از میزان تعادل زندگی فرد به دست می‌آید. اگر نمرات به‌طور یکنواخت در همه‌ی ابعاد بالا باشند، نشان‌دهنده‌ی یک زندگی متعادل است. اما اگر برخی بخش‌ها نمره‌ی پایین‌تری داشته باشند، به این معناست که آن بخش‌ها نیاز به توجه و بهبود دارند. این ابزار به افراد کمک می‌کند از بالا به زندگی خود نگاه کنند، درست مانند نشستن در یک هلیکوپتر که نمایی کلی از مسیر را به فرد می‌دهد. چنین نگاهی باعث می‌شود فرد بدون قضاوت، واقعیت را ببیند و برای بهبود نقاط ضعف خود تصمیم بگیرد. بسیاری از اوقات، افراد حتی متوجه عدم تعادل در زندگی‌شان نیستند، اما با انجام این تمرین، می‌توانند بخش‌هایی را که نیاز به توجه بیشتر دارند، شناسایی کنند.
دریافت رایگان دوره چرخه زندگی
پس از مشخص شدن وضعیت فعلی، گام بعدی این است که اولویت‌های خود را تعیین کنیم. در یک جلسه‌ی کوچینگ، یکی از شرکت‌کنندگان پس از تکمیل چرخ زندگی متوجه شد که وضعیت مالی‌اش کمترین نمره را دارد و تصمیم گرفت که در مرحله‌ی اول روی رشد درآمد خود تمرکز کند. در فرآیند کوچینگ، سه راهکار اساسی برای رسیدن به این هدف ارائه شد:
اولین راهکار، تمرکز بر فعالیت‌های سودآور بود. به جای انجام کارهای پراکنده و متنوع، این فرد تصمیم گرفت که فقط روی برگزاری کمپین‌های فروش متمرکز شود و از انجام کارهای غیرضروری که زمان و انرژی او را هدر می‌دهند، پرهیز کند.
دومین راهکار، ایجاد یک محصول آموزشی بود. به جای اتکا به درآمد حاصل از ارائه‌ی خدمات مستقیم، تولید یک محصول آموزشی می‌توانست برای او یک منبع درآمد پایدار و بدون وابستگی به زمان ایجاد کند. این کار باعث می‌شد که حتی در زمان استراحت نیز درآمد داشته باشد.
سومین راهکار، تقویت برند شخصی و حضور رسانه‌ای بود. در دنیای دیجیتال امروز، داشتن یک برند شخصی قوی نقش مهمی در موفقیت حرفهای دارد. به همین دلیل، این فرد تصمیم گرفت که پیج اینستاگرامی تخصصی خود را راه‌اندازی کرده و تا پایان بهمن، تعداد فالوورهایش را از ۳۰۰۰ به ۱۰ هزار نفر برساند.
این سه اقدام، نه‌تنها مسیر موفقیت مالی او را مشخص کردند، بلکه باعث شدند که او بتواند زمان بیشتری برای خود، خانواده و علایق شخصی‌اش داشته باشد و کیفیت زندگی‌اش را افزایش دهد.
افراد اهداف زیادی در ذهن دارند، اما بدون تعهد و پیگیری، این اهداف به اجرا نمی‌رسند. در کوچینگ، تعهد یک اصل اساسی است که باعث می‌شود افراد انگیزه‌ی بیشتری برای پیگیری اهداف خود داشته باشند.
برای ایجاد تعهد، سه مرحله‌ی مهم پیشنهاد می‌شود. ابتدا، فرد باید اهداف خود را به دیگران اعلام کند. وقتی ما هدفی را به یک نفر دیگر می‌گوییم، احساس مسئولیت بیشتری نسبت به انجام آن پیدا می‌کنیم. در مرحله‌ی بعد، یک مهلت زمانی مشخص تعیین کنید. به جای آنکه برای رسیدن به اهداف‌تان چندین ماه وقت بگذارید، در مدت کوتاه‌تری اقدامات موردنظر را انجام دهید. این روش که به آن چالش یا Challenge گفته می‌شود، باعث می‌شود که افراد سریع‌تر وارد عمل شوند و انگیزه‌ی بیشتری برای دستیابی به نتایج داشته باشند.
روش کواکتیو کوچینگ با تمرکز بر رشد فردی، بهبود روابط، کاربرد در محیط کاری و نتایج پایدار، به افراد کمک می‌کند به نسخه‌ی بهتری از خود تبدیل شوند و در زندگی و کار به موفقیت‌های چشمگیری دست یابند.
از بزرگ‌ترین مزایای روش کواکتیو کوچینگ، تأکید بر خودآگاهی و شناسایی نقاط قوت است. این روش به افراد کمک می‌کند پتانسیل‌های نهفته در خود را کشف کنند و با تکیه بر آن‌ها به اهداف شخصی و حرفهای خود نزدیک‌تر شوند.
با توجه به این که کواکتیو کوچینگ بر پاسخ‌های درونی افراد تأکید دارد، مراجعه‌کنندگان یاد می‌گیرند که خودشان پاسخ بسیاری از سوالات و چالش‌های زندگی‌شان را پیدا کنند. این باعث می‌شود که در فرآیند رشد فردی، نه‌تنها به هدف‌گذاری برسند، بلکه درک عمیقی از توانمندی‌ها و ارزش‌های خود پیدا کنند.
روش کواکتیو کوچینگ، به‌دلیل تمرکز ویژه‌ای که بر ارتباطات مؤثر دارد، ابزار قدرتمندی برای بهبود روابط در هر دو جنبه شخصی و حرفهای است. مراجعه‌کنندگان اغلب پس از جلسات کوچینگ گزارش می‌دهند که توانسته‌اند ارتباطات بهتری با همکاران، خانواده و دوستان خود ایجاد کنند. این روش، مهارت‌های گوش دادن فعال و پرسش‌های قدرتمند را تقویت می‌کند که در نتیجه به افراد کمک می‌کند درک بهتری از نیازها و احساسات دیگران پیدا کنند و به روابط سالم‌تر و مؤثرتری دست یابند.
در دنیای کسب‌وکار، روش کواکتیو کوچینگ به عنوان ابزاری مؤثر برای تقویت تیم‌ها و افزایش بهره‌وری شناخته می‌شود. مدیران و رهبران از این روش برای ایجاد محیط‌های پویا و هم‌افزا استفاده می‌کنند، جایی که اعضای تیم به طور مؤثرتر و با انگیزه بالاتری با هم همکاری دارند. این روش باعث می‌شود که اعضای تیم خود را مسئولیت‌پذیرتر و متعهدتر به اهداف سازمانی ببینند و همچنین درک بهتری از همکاری و مشارکت پیدا کنند. در نهایت، این نوع از همکاری باعث افزایش بهره‌وری و کارایی تیم‌ها در پروژه‌ها و اهداف مشترک می‌شود.
یکی از نکات برجسته روش کواکتیو کوچینگ، ایجاد تغییرات پایدار در زندگی افراد است. این رویکرد با تأکید بر عمق زندگی و همکاری فعال به افراد کمک می‌کند تغییرات مداوم و پایداری در زندگی خود ایجاد کنند. با تمرکز بر خودآگاهی و مسئولیت‌پذیری، مراجعین یاد می‌گیرند که تغییرات را از درون خود آغاز کنند و با استفاده از ابزارهایی مانند پرسش‌های قدرتمند و گوش دادن فعال، تصمیمات بهتری در زندگی شخصی و حرفهای خود بگیرند. به این ترتیب، تغییراتی که در ابتدا به نظر می‌رسید موقتی یا سطحی هستند، به تغییرات عمیق و پایدار تبدیل می‌شوند.
روش کواکتیو کوچینگ به‌دلیل تأکید بر توسعه خودآگاهی و ایجاد تغییرات پایدار در زندگی مراجعه‌کنندگان، یک رویکرد مؤثر و نوآورانه است. با این حال، مانند هر رویکرد دیگری، در اجرای آن ممکن است با چالش‌ها و موانعی مواجه شویم. در اینجا به دو چالش مهم در اجرای این روش اشاره می‌کنیم که کوچ‌ها باید با آن‌ها آشنا باشند و راهکارهایی برای مواجهه با آن‌ها بیابند.
یکی از چالش‌های رایج در اجرای مدل کواکتیو کوچینگ، مقاومت مراجعه‌کننده است. در ابتدای جلسات، ممکن است برخی افراد به دلایل مختلف مانند ترس از تغییر، عدم آشنایی با این رویکرد یا تردید در توانایی خود برای تغییر، آمادگی پذیرش این روش را نداشته باشند. این نوع مقاومت ممکن است در ظاهر به شکل بی‌اعتمادی به فرآیند یا شک و تردید نسبت به کوچ نشان داده شود.
راهکار:
- صبر و همدلی: کوچ باید با صبر و احترام به احساسات و نگرانی‌های مراجعه‌کننده گوش دهد و فضای امنی برای او ایجاد کند.
- پاسخ به نیازهای فردی: با شناسایی موانع ذهنی مراجعه‌کننده، کوچ تغییرات تدریجی را در فرآیند کوچینگ ایجاد کرده و اعتماد مراجعه‌کننده را جلب می‌کند.
- مراحل کوچک و دستیابی به موفقیت‌های کوچک: با شروع از گام‌های ساده و قابل دستیابی، مراجعه‌کننده به پذیرش فرآیند کوچینگ رو می‌آورد و مقاومت‌های او را کاهش می‌یابد.
یکی دیگر از نکات مهم و چالش‌های اجرای این روش، نیاز به مهارت بالا در زمینه‌های پرسشگری و گوش دادن فعال است. کواکتیو کوچینگ بر اساس پرسش‌های قدرتمند و گوش دادن به لایه‌های عمیق‌تر ذهن مراجعه‌کننده پایدار است. کوچ‌هایی که در این مهارت‌ها تسلط دارند، تأثیر عمیقی بر مراجعین خود می‌گذارند و آن‌ها را به سمت تحول پایدار هدایت می‌کنند.
راهکار:
- توسعه مهارت‌های پرسشگری و گوش دادن: کوچ باید پرسش‌های باز و مؤثری مطرح کند که به مراجعه‌کننده کمک کند به درون خود پی ببرد. همچنین باید توانایی گوش دادن فعال را به خوبی پرورش دهد تا احساسات و نیازهای واقعی مراجع را درک کند.
- آموزش مداوم و بازخورد: کوچ باید به طور مداوم دوره‌های آموزشی را برای بهبود مهارت‌های خود بگذراند و از بازخورد مراجعه‌کنندگان استفاده کند تا تکنیک‌های خود را بهبود دهد.
روش کواکتیو کوچینگ، با تمرکز بر خلاقیت، همکاری و تعهد، ابزاری قدرتمند برای رشد و توسعه فردی و حرفهای ارائه می‌دهد. اگر شما هم به دنبال ایجاد تغییرات مثبت در زندگی خود یا دیگران هستید، این روش را امتحان کنید. مطالعه کتاب کواکتیو کوچینگ "Co-Active Coaching" و شرکت در دوره‌های آموزشی مرتبط نقطه شروعی عالی برای قدم گذاشتن در این مسیر است.
تمام حقوق مادی و معنوی برای ویدان محفوظ می‌باشد
